Kahramanmaraş`ta ekimi yapılan tescilli pamuk (gossypium hirsitum L. ) çeşitlerinin lif teknolojik özellikleri ile iplik olabilme özelliklerinin karşılaştırılması

Abstract

ÖZET KADİR CAMCI ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZİ KAHRAMANMARAŞ'TA EKİMİ YAPILAN TESCİLLİ PAMUK (Gossypium hirsutum L.) ÇEŞİTLERİNİN LİF TEKNOLOJİK ÖZELLİKLERİ İLE İPLİK OLABİLME ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI KADİR CAMCI K.S.Ü. FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ PAMUK EKSPERLİĞİ ANABİLİM DALI DANIŞMAN: Yrd. Doç. Dr. Lale EFE Yıl : 2000, Sayfa: 47 Jüri : Yrd. Doç. Dr. Lale EFE Prof. Dr. Mustafa OĞLAKÇI Prof. Dr. Aydın AKKAYA Bu çalışma, 1999 yılında Kahramanmaraş koşullarında bölge standart pamuk {Gossypium hirsutum L.) çeşitlerinin lif teknolojik özellikleri ile iplik olabilme özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada, Maraş-92, Erşan-92, Sayar-314 çeşitlerine ait lif pamuklar materyal olarak kullanılmış ve Kahramanmaraş pamuk ekim alanları toprak yapısı ve iklimsel farklılıklar göz önüne alınarak üç bölgeye ayrılmıştır. Bu bölgeler Merkez, Türkoğlu-Kılılı, Pazarcık- Narlı ovalanndaki pamuk ekim alanları olarak belirlenmiştir. Veriler faktöriyel tertipte tesadüf blokları deneme desenine göre varyans analizine tabi tutulmuştur. Sonuç olarak, lif inceliği, elastikiyet, iplik düzgünlüğü ve uzama değeri yönünden çeşitler arasında, lif inceliği, lif mukavemeti, çepel sayısı, çepelin kapladığı alan ve iplik olabilme özelliği değeri yönünden bölgeler arasında istatistiksel olarak önemli farklılıklar bulunmuştur. Çepel sayısı, çepelin kapladığı alan, grilik değeri, iplik mukavemeti ve uzama değeri bakımından ise çeşit x bölge interaksiyonu önemli bulunmuştur. Ayrıca, iplik mukavemetinin en fazla Merkez bölgesinde, Erşan- 92 çeşidinden elde edildiği, en mukavim liflerin Türkoğlu-Kılılı bölgesinden elde edildiği, en çepelli liflerin Pazarcık-Narlı bölgesinden ve en temiz liflerin ise Merkez ve Türkoğlu-Kılılı bölgelerinden elde edildiği, ipliğe ait en fazla uzama değerinin ise Erşan-92 çeşidinde, Maraşaltı bölgesinden ve Maraş-92 çeşidinde, Türkoğlu-Kılılı bölgesinden elde edildiği göze çarpmaktadır. Özellikler arasındaki ilişkilere bakıldığında ise, lif uzunluğu, lif mukavemeti ve üniformite indeksi ile iplik olabilme özelliği arasında olumlu ve önemli ilişkiler saptanmıştır. Ayrıca, çepelin kapladığı alan ile yapılacak ipliğin mukavemeti ve iplik düzgünlüğü arasında olumsuz ve önemli ilişkiler belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler : Pamuk, Gossypium hirsutum L., Lif Teknolojik Özellikleri, İplik Özellikleri, Özellikler Arası İlişkiler, Korelasyonlar.

ABSTRACT MSc Thesis A COMPARISON OF YARN AND FIBRES TECHNOLOGICAL TRAITS OF REGISTERED COTTON (Gossypium hirsutum L.) VARIETIES GROWN IN KAHRAMANMARAŞ KADİR CAMCI DEPARTMENT OF COTTON EXPERTISE INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES UNIVERSITY OF KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM Supervisor : Assoc. Prof. Dr. Lale EFE Year : 2000, Pages: 47 Jury : Assoc. Prof. Dr. Lale EFE : Prof. Dr. Mustafa O?LAKÇI : Prof. Dr. Aydın AKKAYA In this study carried out in 1999 the aim was to determine fiber technological traits and yarn traits of local standart cotton varieties under Kahramanmaraş conditions. Lint cottons of Maraş-92, Erşan-92 and Sayar-314 varieties were used as a material. Cotton producing areas of Kahramanmaraş were divided into three part by taking into consideration soil and climate. These regions were Central Plain, Türkoğlu-Kılılı Plain and Pazarcik-Narh Plain. Obtained data were analized according to randomized block design with two factors. As a result, for fiber fineness, elasticity, yarn evennes and elongatin value differences among varieties were statistically significant. Also, differences among regions were statistically significant for fiber fineness, fiber strength, trash number, trash area and spinning consistency index (SCI). Otherwise, variety x region interactions were statistically significant for trash number, trash area, reflectance degree, yarn strength and elongation value. Furthermore, it was determined that the most strength yarn was obtained from Erşan-92 variety in Center region and the most strength fibers was obtained in TOrkoğlu-Kıhh region, the most trash containing fibers was obtained in Pazarcik-Narh region, the most clean fibers was obtained in Center and Türkoğlu-Kılılı regions, the most yarn elongation values were obtained from Erşan-92 variety in Central region and from Maraş-92 variety in Türkoğlu-Kılılı region. As regarding to relationships between traits, positive and significant relationships were determined between fiber length, fiber strength, uniformity index and spinning consistency index (SCI). In addition, between trash area, and count strength product (CSP) and yarn evenness negative and significant relationships were determined. Keywords: Cotton, Gossypium hirsutum L., fiber technological traits, yarn traits, relationships between traits, correlations.