Deneysel kolit modelinde antioksidan tedavinin yeri

Abstract

41 ÖZET: İnflamatuvar barsak hastalığı, etiyolojisi tam olarak bilinmeyen multifaktoriyel bir hastalıktır. Literatürde reaktif oksijen metabolitlerinin (ROM) patojenezde rol oynadıklarına dair çalışmalar mevcuttur. Bu çalışmada da, deneysel trinitrobenzen sulfonik asit (TNBS) kolit modeli oluşturulan sıçanlarda antioksidan ajanlar olan süperoksid dismutaz ve katalazın kolit üzerindeki olası koruyucu etkilerini araştırmak amaçlanmıştır. Çalışmada her iki cinsiyetten 200-300 g ağırlığında Sprague Dawley sıçanlar kullanıldı. Sıçanlara kolit oluşturmak amacı ile %50 etanol içinde 30 mg TNBS (intrakolonik) uygulandı. Taşıyıcı grubu sıçanlara %50 etanol (intrakolonik) uygulanırken, kontrol grubuna serum fizyolojik (intraklonik) verildi. Sıçanlar bu uygulamadan 24 saat (akut dönem) veya 6 gün sonra (kronik dönem) öldürüldüler. Farklı bir grup sıçanda ise tedaviler uygulandı. Akut dönemdekilere kolit oluşturulmasından 24 saat ve hemen önce, kronik dönemdekilere ise, öldürülmeden 48 ve 24 saat önce süperoksid dismutaz (SOD; 30.000 Ü/kg; c.a) veya katalaz (Kat; 400.000 Ü/kg; c.a) uygulandı. Sıçanların öldürülmesini takiben anüsten itibaren 8 cm'lik kolon parçası çıkarıldı ve bu dokularda makroskopik lezyon skoru, mikroskopik lezyon skoru, doku ağırlığı ve ROM varlığı saptandı. Doku ağırlıkları gr cinsinden ifade edildi. Kemiluminisans ölçümleri sintilasyon cihazında luminol ve lucigenin probları kullanılarak ölçüldü. Akut dönemde, kolit grubuna ait lezyon skoru (7.37±0.56) taşıyıcı (4.87±0.35) ve kontrol gruplarına (0) göre anlamlı olarak yüksek bulundu (p<0.001); SOD ve Kat ön tedavisi bu değerde anlamlı bir azalmaya neden oldu (sırası ile, 4.66±0.47, 3.55+0.37; p<0.001). Kronik dönemde de sonuçlar akut dönemle benzerlik gösterdi. Akut grupta, kontrol grubuyla (0.67 ± 0.17) karşılaştırıldığında hem taşıyıcı (10.8 ± 0.48) hem de TNBS kolit gruplarındaki (10.0 ± 1.19) mikroskopik skorların istatistiksel olarak anlamlı derecede yükseldiği saptandı (pO.001). TNBS kolit grubu skorları taşıyıcı grubuna göre anlamlı olarak yüksek bulundu (p<0.05). SOD ve katalaz tedavisinin akut dönemde etkili olmadığı görüldü. Kronik grupta akut gruptakine benzer şekilde taşıyıcı (6.12 ± 0.79) ve TNBS kolit gruplarındaki skorlar (9.22 ± 0.54) ile kontrol grubu ve TNBS kolit grubu skorları ile taşıyıcı grup arasında anlamlı bir fark olduğu görüldü (p<0.001 ve p<0.05).42 Akut grubun tersine SOD (4.66 ± 0.76) ve katalaz (4.44 ± 0.94) tedavi gruplarında TNBS grubuna kıyasla anlamlı bir azalma olduğu saptandı (p<0.001). Kolon ağırlığı, akut dönemde kolitli grupta (2.63+0.23 gr), taşıyıcı (1.88±0.15 gr) ve kontrol gruplarına (0.77±0.04 gr) göre anlamlı olarak yüksek bulundu (p<0.001). Antioksidan ajanlar akut dönemde kolit grubunda artmış kolon ağırlığı üzerine anlamlı bir etki göstermezken, kronik dönemde anlamlı bir azalmaya yol açtılar. Luminol ile kemilüminisansda, akut ve kronik dönemde kolit grupları taşıyıcı gruplarına göre anlamlı bir fark göstermedi. Lucigenin ile kemilüminisansda akut ve kronik dönemlerde gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmadı. Sonuç olarak, sıçanlarda intrakolonik TNBS uygulanarak oluşturulan kolit modelinde koliti takiben 24 saat ve 6 gün sonra izlenen inflamasyona bağlı bulgular ve luminol kemilüminisans değerleri, SOD ve katalaz tedavisi ile belirgin ölçüde azalma göstermektedir.