Gelişimsel süreçte üst düzey bilişsel işlevler: Olayla ilintili potansiyeller ve nöropsikolojik test performansı

Abstract

ÖZET Çalışma, 6-16 yaşlarındaki normal çocuk ve gençlerde elektronörofizyolojik ve nöropsikolojik yaklaşım biçimlerinin dikkat ve yürütücü işlevlerin değerlendirilmesinde anlamlı ve kullanılabilir olup olmadıklarını sınamak amacıyla gerçekleştirildi. Elektronörofizyolojik veriler işitsel oddball paradigması kullanılarak, nöropsikolojik veriler ise ağırlıklı olarak frontal lob işlevlerine duyarlı testlerden elde edildi. Her iki yaklaşım biçimininde çocuklarda 7 yaşından itibaren güvenilir bir şekilde uygulanabildiği gözlendi. Olayla İlintili Uyarılmış Potansiyel yanıtlarında, Fz ve Cz lokalizasyonlannda belirgin olmak üzere erişkinlere özgü yanıtlardan morfolojik farklılıklar izlendi. Erişkinlerde N100-P200 şeklinde olan işitsel vertex potansiyelinin gelişimsel olarak 9-12 yaşları arasında ortaya çıktığı ve standart seslere yanıtta normal erişkinlerde bulunmayan, N240 olarak adlandırdığımız, ikinci bir negatif potansiyelin gruptaki tüm çocuklarda bulunduğu gözlendi. Standart seslere karşı elde edilen uyarılmış potansiyel yanıtlarında gelişimsel olarak 9-12 yaşlarına kadar P100, N240 daha sonraki yaşlarda ise N100-P200, N240 yanıtları elde edildi. N240 ve oddball uyaranına karşı elde edilen P300 bileşeninin yaşla birlikte kısaldığı bulundu. Nöropsikolojik Testlerle değerlendirilen dikkat ve yürütücü işlevlerin yaşla birlikte gelişip, düzeldiği izlendi. WISC-R, WKET, SPT ve Sayı Menzili Testlerinin birbirleriyle yaştan bağımsız olarak tutarlı bir şekilde ilişkili oldukları ve araştırma ve normatif bir çalışma sonrasında klinik amaçlı kullanılabileceği sonucuna varıldı. OİP yanıtlarının yaştan bağımsız olarak, nöropsikolojik testlerle elde edilen dikkat işlevleri ile ilişkili olduğu, Cz lokalizasyonundaki N240 yanıtının dikkatin sürdürülmesi, Fz lokalizasyonundaki N240 yanıtının ise uygunsuz uyanlara yanıtın basküanması işlevi ile ilişkili olduğu gözlendi. Gelişme sürecinde, beyin davranış ilişkisinin araştırılmasında elektronörofizyolojik ve nöropsikolojik yaklaşım biçimlerinin birlikte ele alınması anlamlı bulundu.