Kahramanmaraş yöresi için ümitvar görülen bazı ekmeklik buğday genotiplerinin verim ve verim unsurlarının incelenmesi

Abstract

ÖZET Rukive KARA KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TARLA BİTKİLERİ ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ ÖZET KAHRAMANMARAŞ YÖRESİ İÇİN UMITVAR GÖRÜLEN BAZI EKMEKLİK BUĞDAY GENOTİPLERİNİN VERİM VE VERİM UNSURLARININ İNCELENMESİ Rukiye KARA DANIŞMAN: Doç. Dr. Tevrican DOKUYUCU Yıl: 2002 Sayfa: 58 Jüri : Doç Dr. Tevrican DOKUYUCU : Prof. Dr. Mustafa ÇÖLKESEN : Yrd. Doç. Dr. İ.Ersin AKINCI Bu araştırma Kahramanmaraş koşullarında, yöreye uyum sağlayabilecek yüksek verimli ekmeklik buğday genotiplerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada 15 buğday genotipi, 2000-2001 ürün yılında, tesadüf blokları deneme desenine göre, 4 tekerrürlü olarak yetiştirilmiştir. Buğday genotiplerinin bitki boyu, metrekaredeki başak sayısı, bayrak yaprak uzunluğu, bayrak yaprak eni, başak boyu, başaktaki başakçık sayısı, başaktaki tane ağırlığı, başaktaki tane sayısı, hektolitre ağırlığı, tane verimi, bin tane ağırlığı, başaklanma süresi, vejetatif periyot, başaklanma-erme süresi, tane dolum periyodu ve yatma gibi karakterler üzerinde durulmuştur. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, metrekaredeki başak sayısı dışında incelenen tüm özellikler yönünden genotipler arasındaki farklar önemli olmuştur. Genotiplerin bitki boyu 90.8-114.3 cm, metrekaredeki başak sayısı 629-770 adet, bayrak yaprak uzunluğu 23.78-29.21 cm, bayrak yaprak eni 1.63-2.25 cm, başak boyu 8.6-10.7 cm, başaktaki başakçık sayısı 17.4-22.8 adet, başaktaki tane ağırlığı 1.21-1.96 g, başaktaki tane sayısı 34.4-49.4 adet, hektolitre ağırlığı 57.4-78.6 kg, bin tane ağırlığı 29.5-41.2 g, başaklanma süresi 158-184 gün, vejetatif periyot 166-193 gün, başaklanma-erme süresi 31-50 gün, tane dolum periyodu 22-44 gün, yatma değeri 2-9 ve tane verimi ise 388.8-681.8 kg/da arasında değişmiştir. Ancak genotiplerin hiçbiri tane verimi bakımından standart olarak kullanılan Seri-82 çeşidini geçememiştir. Tane verimi ile; hektolitre ağırlığı (r= 0.54**), bin tane ağırlığı (r= 0.315*), başaklanma-erme süresi (r= 0.38**), tane dolum periyodu (r= 0.38**) arasında olumlu ve önemli, bayrak yaprak boyu (r= -0.43**), başak uzunluğu (r= -0.288*), başaklanma süresi (r= -0.41**), vejetatif periyot (r= -0.42**) ve yatma (r= -0.59**) arasında olumsuz ve önemli ilişkiler bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: Buğday, Genotip, Çeşit, Verim, Verim Unsurları m

ABSTRACT Rukive KARA UNIVERSITY OF KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES DEPARTMENT OF FIELD CROPS MSc THESIS ABSTRACT INVESTIGATION OF GRAIN YIELD AND YIELD COMPONENTS OF SOME HOPEFUL BREAD WHEAT GENOTYPES FOR KAHRAMANMARAŞ REGION Rukiye KARA Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Tevrican DOKUYUCU Year: 2002 Page: 58 Jury : Doç. Dr. Tevrican DOKUYUCU : Prof. Dr. Mustafa ÇÖLKESEN : Yrd. Doç. Dr. İ.Ersin AKINCI This research was carried out to determine high yielding and suitable bread wheat genotypes for Kahramanmaraş conditions. In the experiment, 15 wheat genotypes were grown in randomized completed block design, with four replications, in 2000-2001 crop season. Wheat genotypes were examined for plant height, head number/m2, flag leaf lenght, flag leaf width, head lenght, number of spikelets per head, grain weight per head, number of grain per head, test weight, grain yield, 1000 -grain weight, days to heading, vegetative period, days from heading-to maturity, grain filling period and lodging. According to the results obtained from research, except head number/m2, genotypes were significantly different for all the investigated traits. The values of genotypes were changed between 90.8-114.3 cm for plant height, 629-770 for the head number/m2, 23.78-29.21 cm for flag leaf lenght, 1.63-2.25 cm for flag leaf width, 8.6- 10.7 cm for head lenght, 17.4-22.8 for the number of spikelets per head, 1.21-1.96 g for grain weight per head, 34.4-49.4 for the number of grain per head, 57.4-78.6 kg for test weight, 29.5-41.2 g for 1000-grain weight, 158-184 days for days to heading, 166-193 days for vegetative period, 31-50 days for days from heading-to maturity, 22- 44 days for grain filling period, 3-9 for lodging and 388.8-681.8 kg/da for grain yield. However, none of the genotypes had significantly higher grain yield than standart cultivar, Seri-82. There were positive and significant relationships between the grain yield with; test weight (r= 0.54**), 1000 grain weight (r= 0.315*), days from heading-to maturity (r= 0.38**), grain filling period (r= 0.38**). However, grain yield was significantly and negatively correlated with flag leaf lenght (r= -0.43**), head lenght (r= -0.288*), days to heading (r= -0.41**), vegetative period (r= -0.42**) and lodging (r= -0.59**). Key Words: Wheat, Genotype, Variety, Yield, Yield Components IV