Kahramanmaraş koşullarında Amerikan kökenli pamuk çeşitlerinin (Gossypium hirsutum L.) farklı fosfor düzeylerinde verim ve kalite ölçütlerinin belirlenmesi

Abstract

Bu Araştırma 2000 ve 2001 yıllarında, Mayıs-Ekim ayları arasında, Karacasu mevkiinde sulanabilir çiftçi tarlasında çakılı deneme olarak yürütülmüştür. Denemede fosforlu gübre düzeyleri 0, 5, 10 kg P2O5 da`1 olarak uygulanmış ve fosfor kaynağı olarak DAP (18-46) kullanılmıştır. Denemede azot kaynağı olarak üre kullanılmış ve yörede uygulanan 18 kg N da'1 düzeyi uygulanmıştır. Stoneville-453, Carmen ve Golden West 1710 (tex) olmak üzere farklı 3 pamuk çeşidi ele alınmıştır. Tarla denemesi, tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme deseninde, dört tekrarlaman olarak düzenlenmiştir. Fosfor uygulamaları ana parsellere, çeşitler alt parsellere yerleştirilmiştir. Birinci yıl denemesinde fosfor uygulamaları ürün üzerine etken olmamış, çeşitler arasında verim farkı saptanmış, Carmen çeşidi en fazla ürünü sağlamıştır. İkinci yıl fosfor uygulamaları ve çeşitler arasındaki etkileşim önemli olmuştur. Stoneville-453 çeşidinde 5 kg P2O5 da'1 uygulaması üründe artışa neden olmuştur. Carmen çeşidinde verim, kontrol ve 5 kg P2Os da'1 uygulamalarında aynı düzeyde belirlenmiş, 10 kg P205 da'1 uygulamasında ise 5 kg P2O5 da'1 uygulamasına kıyasla üründe azalma olmuştur. Golden West 1710 (tex) çeşidinde verim, fosfor uygulamalarından etkilenmemiştir. IVÖZET A. ISIL TOLAY SEZAL Elde olunan bulgulara göre, Carmen çeşidi verim ve kalite yönünden en iyi çeşit olarak belirlenmiştir. Golden West çeşidi kalite yönünden yüksek kaliteli bir çeşit olarak belirlenmiş, Stoneville-453 çeşidi ise verim ve kalite yönünden diğer iki çeşitten sonra yer almıştır. Yöredeki pamuk yetiştiriciliğinde toprak analizleri yapılarak gereksinimden fazla fosforlu gübre kullanımının kontrol edilerek ekonomiye katkı sağlanması önerilebilir. Bu çalışmada farklı çeşitlerin fosfor gereksinimlerinin de farklı olduğu belirlenmiştir. Gübrelemede çeşidin gereksinimi yanında topraktaki yarayışlı fosfor düzeyinin dikkate alınması Önem taşımaktadır. Anahtar kelimeler : Pamuk, çeşit, fosfor, verim, kalite.

This research was carried out üs the 2000 and 2001 years between May and October as a fixed field experiment in an irrigated farmer field in Karacasu region. In the field experiments the phosphorus levels was applied as 0, 5, 10 kg P2O5 da`1. The phosphorus was applied as DAP (18-46). The urea was used as nitrogen source at the level of 18 kg N da`1. Stoneville-453, Carmen and Golden West 1710 (tex) were used in the field experiment The field experiment was arranged in four replications in the randomized split plot The phosphorus applications were being set into main plots and the varieties into split plots. The phosphorus applications was not affected the yield in the 2001. The production difference among the varieties was estimated and the Carmen variety was the best one. The interaction between the phosphorus applications and the varieties was estimated in the 2001. According to these results Stomeville-453 requires much more phosphorus. The yield of the Stoneville-453 was increased with the 5 kg P2O5 da*1 level. The yield level of Carmen with 5 kg P2O5 da`1 levels was the same with the control. But 10 kg P2O5 da'1 level was decreased the yield compared with the 5 kg VIABSTRACT A. ISIL TOLAY SEZAL P2Os da`1 level. The Golden West 1710 (tex) variety was not affected with the phosphorus levels. According to the result, the Carmen variety was estimated as the best one for the yield and the quality. The Golden West 1710 (tex) variety was obtained the best one for the quality Stoneville-453 was followed the others. It is reccomended that estimation the available phosphorus levels of the soils is neccessary for the fertilizing in the point of the economy. Different varieties also have different phosphorus needs. Available phosphour levels of the soil and the variety has importance for the fertilizing. Key words : Cotton, variety, phosphorus, yield, quality.