Kemoterapi olan hastalara ait plazmaların tedavi öncesi, nötropeni esnasında ve nötropeniden çıkış dönemlerinde CD 43+ hücre adezyonuna etkisi

Abstract

Kan dolaşımındaki hematopoetik projenitör hücrelerin kemik iliğinin ekstravasküler kompartmanına yönlenmesi (homing) hematopoetik hücre naklinin gerçekleşebilmesini sağlayan en önemli faktördür. Bunun tam tersine hematopoetik projenitör hücrelerin de kemik iliğinden periferik kana çıkabildikleri bilinmektedir ve bu hücreler ile otolog ve allojeneik kemik iliği nakli yapılabilmektedir. Stem hücrenin kemik iliği ve periferik kan arasındaki bu dolaşımını etkileyen faktörler henüz tam olarak bilinmemesine rağmen stem hücre yüzeyindeki integrinler ve selektinler gibi adezyon molekülleri, fibronektin ve laminin gibi ekstraselüler stromal yapılar ve stem cell faktör, GM-CSF ve IL-3 gibi sitokinlerin karşılıklı etkileşiminin önemli rolü olduğu bilinmektedir. Bu çalışmanın amacı nötropeni öncesi, nötropeni dönemi ve nötropeni sonrası remisyondaki hasta plazmalarının sağlıklı CD34+ hücrelerin fibronektin ve laminine olan adezyonunu nasıl etkilediğini ortaya koymak ve stem hücre yüzeyindeki selektin ve integrin reseptörlerinin ekspresyonlarına olan etkilerini göstererek yukarıda söz edilen iletişim mekanizmalarının en azından bir bölümünü açıklayabilmektir.Bu amaçla daha önce lösemi teşhisi konan, ancak test sırasında remisyonda olan 9 hastanın kemik iliği ve 4 hastanın periferik kan plazmalarının normal kişilerden elde edilen stem hücrenin laminin ve fibronektine olan adezyonuna yaptıkları etki ve bu etkinin stem cell faktör reseptörüne karşı antikor varlığındaki değişimi incelendi. Ayrıca, kemik iliği kaynaklı hasta plazmasının stem hücre yüzeyindeki stroma adezyonunda önemli rolü olan integrinlerden VLA-4 (CD49d) ve LFA-1 (CDlla/CD18), ve endotel adezyonunda önemli rolü olan selektinlerden L-selektin (Leu8) ve P-selektin (CD62) ekspresyonuna olan etkisi ve kemik iliği ve periferik kan CD34+ hücre düzeyleri araştırıldı. Çalışma sonunda nötropeni öncesi plazmaların nötropeni döneminde ve nötropeni sonrası plazmalara kıyasla fibronektin ve laminine olan CD34+ hücre adezyonunu daha fazla artırdığı bulundu. Periferik kan CD34+ hücre düzeyinin kemik iliği CD34+ hücre düzeyi ile doğru ilişki gösterdiği, fakat fibronektin adezyonu ve laminin adezyonu ile ters bir ilişkinin söz konusu olabileceği gösterildi. Nötropeni öncesi adesif aktivitede stem cell faktörün rolünün önemli olmadığı gözlendi. Ayrıca, nötropeni esnası ve nötropeni sonrası dönemlerindeki plazmaların CD34+ hücre ile stromal projenitör hücre adezyonunda önemi olan CD34+ hücre integrin (LFA-1 ve VLA-4) ekspresyonunu azalttığı ve endotel adezyonunda önemi olan selektin (L- selektin ve P-selektin) ekspresyonunu artırdığı bulundu. CD34+ hücrenin fibronektine olan adezyonu laminine kıyasla daha fazla idi. Kemik iliği ve periferik kandan elde edilen plazma örneklerinin benzer sonuç vermesi, toplanması daha kolay olan periferik kan plazması ile bu gibi çalışmaların yapılabileceğini gösterdi.