Kahramanmaraş`ta dışsatıma yönelik sofralık kayısı yetiştiriciliği üzerinde araştırmalar

Abstract

ÖZET Kadir Uğurtan YILMAZ KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BAHÇE BİTKİLERİ ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ ÖZET KAHRAMANMARAŞ'TA DIŞSATIMA YÖNELİK SOFRALIK KAYISI YETİŞTİRİCİLİĞİ ÜZERİNDE ARAŞTHÜVIALAR Kadir Uğurtan YILMAZ DANIŞMAN: Yrd. Doç. Dr. Mürüvvet ILGIN Yıl: 2002 Sayfa: 89 Jüri : Yrd. Doç. Dr. Mürüvvet ILGIN : Prof. Dr. Nurettin KAŞKA : Prof. Dr. Sevgi PAYDAŞ Bu çalışmada Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Ziraat Fakültesi Sert Kabuklu Meyveler Araştırma ve Uygulama Merkezi' ne (SEKAMER) dikilen 5 yerli, 11 melez tip, 5 seleksiyon tipi ve 25 yabancı kayısı çeşidi materyal olarak kullanılmıştır. Dikilen kayısı tip ve çeşitlerinin adaptasyon yetenekleri incelenmiş ve Kahramanmaraş koşullarına uyum sağlayan tip ve çeşitler saptanmaya çalışılmıştır. Kurulan deneme parseli damla sulama sistemi ile sulanmaktadır. Kayısı tip ve çeşitlerinin fenolojik ve pomolojik özelliklerinin belirlenmesinin yanı sıra anaç çapı, aşı noktası çapı ve kalem çapı, çiçek ve meyve yoğunlukları, ağaç şekli ve çeşit ve tiplerin Çil (Coryneum beyerinckii Oudem.) ve Monilya (Sclerotinia laxa Aderh. et. Ruhi) hastalıklarına dayanımları saptanmaya çalışılmıştır. 2001 yılında çiçeklenme periyodu 7 Şubat (1-89 No'Iu tip ve Fracasso) ile 22 Mart (331, 334 ve 352 No'Iu tipler) arasında olurken, ilk çiçeklenme ile son çiçeklenme arasında geçen gün sayısı 7 (Priana ve 333 No'Iu tip) ile 12 (Palstein ve 1- 89 No'Iu tip) arasında olup genel olarak 10-11 gün dolayında olmuştur. 2002 yılında çiçeklenme periyodu 12 Şubat (Goldrich ve Katy çeşitleriyle, 1-89 ve 355 No'Iu tipler) ile 19 Mart (NPEU) arasında olurken, ilk çiçeklenme ile son çiçeklenme arasındaki gün sayısı 2002 yılında 4 gün (CNEF) ile 13 gün (Orange Red) arasında değişmiştir. IIIÖZET Kadir Uğurtan YILMAZ Kayısı tip ve çeşitlerinin olgunlaşma tarihleri 2001 yılında 31 Mayıs (Ninfa) ve 27 Haziran (352 No'lu tip) tarihleri arasında olmuştur. 2002 yılında ise olgunlaşma tarihleri 4 Haziran (Ninfa) ile 5 Temmuz (Soğancı) tarihleri arasında olmuştur. Yapılan bu adaptasyon çalışmasında şimdiye kadar elde edilen verilere göre, özellikle meyve ağırlığı bakımından Fracasso, P. de Tyrinthe, Antonio Errani, 22-90 ve 355 No'lu tipler oldukça olumlu görülürken, Canino, Feriana, Priana, CNEF-C çeşitleri ile 1-89, 5-89, 7-89, 30-89 ve 33-89 No'lu tipler de umutlu çeşit ve tipler olarak görülmüştür. 1-89 No'lu tip en erken çiçeklenen tip olması nedeniyle ilkbahar geç donlarından zarar görebilir. Kahramanmaraş ekolojisine uygun çeşitlerin tam olarak önerilebilmesi için çalışmaların ileriki yıllarda da sürdürülmesi gerekmektedir. Anahtar Kelimeler: Kayısı, Adaptasyon, Fenoloji, Pomoloji, Hastalıklara Dayanım IV

ABSTRACT Kadir Ugurtan YILMAZ UNIVERSITY OF KAHRAMANMARAŞ SUTCU IMAM INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES DEPARTMENT OF HORTICULTURE MSc THESIS ABSTRACT STUDIES ON TABLE APRICOT GROWING FOR EXPORT IN KAHRAMANMARAŞ Kadir Uğurtan YILMAZ SUPERVISOR: Assist. Prof. Dr. Mürüvvet ILGIN Year: 2002 Pages: 89 Jury : Assist. Prof. Dr. Mürüvvet ELGIN : Prof. Dr. Nurettin KAŞKA : Prof. Dr. Sevgi PAYDAŞ In this investigation 5 local, 11 hybrids, 5 selected types and 25 foreign apricot cvs which were planted at SEKAMER (Nut Research and Application Center) of University of Sutcu Imam Faculty of Agriculture were used as material. Adaptation capacities of these material to K. Maras climatical conditions and the best suited types and cvs were tried to be determined. AH the trees were drip irrigated. Beside the phenological and pomological characteristics of the types or cvs their diameters below and above the budding region and at the budding point were measured at the planting time and each year after the leaf fall. On the other hand flower and fruit densities, shape of the young plants were estimated. The resistance of the experimental material to Monilia (Sclerotinia laxa Aderh. et. Ruhl) and Cotyneum beyerinckii Oudem. were also checked. In 2001 the flowering period occured between 7 February (Type No. 1-89 and Fracasso) and 22 March (Type No. 331, 334 and 352). The number of days between the first flowering and end of flowering was changed between 7 days (Priana and Type No. 333) and 12 days (Palstein and Type No. 1-89). In 2002 the flowering period occured between 12 February (Goldrich and Katy cvs and Type No. 1-89 and 355) and 19 March (NPEU). The number of days between the first flowering and end of flowering was changed between 4 days (CNEF-C) and 13 days (Orange Red). VABSTRACT Kadir Uğurtan YILMAZ Maturation times of the types and cvs in 2001 were 31 May (Ninfa) and 27 June (Type No. 352). In 2002 these days were 4 June (Ninfa) and 5 July (Soğancı). According to the results of this adaptation work, from the view point of fruit weight Fracasso, P. de Tyrinthe, Antonio Errani, Type No. 22-90 and 355 have given positive results while the cvs of Canino, Feriana, Priana, CNEF-C, Types No. 1-89, 5- 89, 7-89, 30-89 and 33-89 were found promising. Type No. 1-89 may be subjected to spring frosts because of thier early flowering. In order to recommend most suitable apricot varieties or types to K. Maras climatical the investigations should be continued in the coming years. Key Words: Apricot, Adaptation, Phenology, Pomology, Diseases Resistance VI