Varikosel patogenezinde serbest oksijen radikallerinin ve apoptozisin rat modelinde araştırılması ve E vitaminin koruyucu etkileri

Abstract

ÖZET; Varikoselin infertilite ile ilişkili olduğu bir çok klinik çalışmada ortaya konmuştur. Ancak moleküler düzeyde patofizyolojisi bilinmemektedir. Son zamanlarda infertilitede serbest oksijen radikallerinin rol oynadığına dair bulgular giderek artmaktadır. Ayrıca, varikoselde görülen küçük, immatür, amorf hücreler olarak tarif edilen gerilim paterni (stress pattern) de programlanmış hücre ölümü olarak tanımlanan apoptozisdeki sitomorfolojik değişikliklere benzemektedir. Bu da varikoselde oluşan testis doku hasarının mekanizması olarak apoptozisi akla getirmektedir. Bu çalışmada rat varikosel modelinde testis dokusunda serbest oksijen radikalleri ve apoptozis oluşumu araştırıldı. Ayrıca E vitamininin rolü değerlendirildi. Sırası ile 5, 20, 15 rattan oluşan 3 grup oluşturuldu. İlk grupta sham operasyonu uygulandı. Diğer iki grupta ise sol renal venin parsiyel ligasyonuna dayanan varikosel modeli oluşturuldu. Ayrıca son gruptaki raüara oral olarak atokoferol (200 ÎU/kg/gün) verildi. Bir ay sonra yapılan eksplorasyonla kontrol grubundaki ve varikosel oluştuğu saptanan diğer gruplardaki (varikosel grubunda 17, tedavi grubunda 12 ) ratlara orşiektomi uygulandı. Serbest oksijen radikalleri seviyeleri 'Icemilüminisans'' yöntemi, apoptozis ise `in-situ end labelling` metodu ile saptandı. Varikosel grubunda, kontrol grubuna göre süperoksit radikali seviyesi anlamlı derecede yüksek bulundu. Aynı şekilde varikosel grubunda apoptotik indeks de kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı seviyede yüksekti. Tedavi grubunda ise süperoksit radikali seviyesi anlamlı derecede düşük saptandı. Ayrıca apoptotik indeks oranı istatistiksel olarak anlamlı olmasa da daha az hesaplandı. Bütün gruplarda sağ ve sol testis sonuçlarının benzer olması ise varikoselin etldlerinin bilateral olduğunu gösterdi. Sonuç olarak, rat varikosel modelinde artmış serbest oksijen radikalleri (süperoksit radikali) üretimi ve apoptozis izlenmektedir. Antikoksidan olarak verilen E vitamini serbest radikal seviyesini anlamlı derecede düşürürken, apoptozisde de bir miktar azalmaya yol açmaktadır. Dolayısıyla, varikoselde artan süperoksit radikalinin başka faktörlerle beraber apoptozisi indüklediği ve böylece testiste doku hasan oluştuğunu düşünmek olasıdır.