Endüstri ürünleri tasarımında tasarıma yönlendirici mekanizmalardan biri olarak dönüştürülebilir yapı kavramı

Abstract

ÖZET Bu çalışma, genel olarak nesnelerin, özel olarak da endüstriyel ürünlerin yapısal olarak küçültülme gereksinimlerini ve ilkelerini, 'dönüştürülebilir yapı' kavramı ve başlığı altında araştırma çabası ortaya koymuştur. Bu kavramın Endüstri Ürünleri Tasannu mesleği içerisinde tasannu yönlendirici işlevi çeşitli açılardan ortaya konmaya çalışılmıştır. Birinci bölümde; günlük yaşantımızdaki pratik ihtiyaçlardan, NASA'nın Mars Gezegeni'ne gönderdiği uydulara kadar çok geniş bir kullanım alam olan bu prensibin öncelikle doğadaki yapılatın koşullara karşı kendi 'adaptasyon metodu' olduğu vurgulanmaya çalışılmıştır. Canlı organizmalar ile insan yapısı nesnelerin yapısal dönüşüme uğramalarının, aynı ihtiyaçların sonuçlan olup olmadığı araştırılmıştır. Bu doğrultuda, canlı organizmalardaki yapıların işlevsel olarak dönüşme nedenleri ve ilkeleri saptanmıştır. İkinci bölümde; dönüştürülebilir yapı konusu, insan yapısı nesneler bağlanımda incelenmiştir. İnsanların meydana getirdikleri objelerde bu ilkeleri kullanmalarının nedenleri; sosyolojik, teknolojik açılımlar doğrultusunda araştırılmıştır. Bu bağlamda toplumsal olgular; göçebe yaşam biçimleri, 20.yy.da Sanayi Devrimi'nin doğuşuna paralel ortaya çıkmış bireysellik olgusu, tüketim kültürünün ön planda tutulduğu 'mobil yaşam'ın etkileri, nesneleri minyatürize etme eğilimli bir kültür ve yaşam biçimi benimsemiş Japon toplumu, 21. yy. yaşam biçimi ve kent toplumunun ürünlerin yapısal nitelikleri üzerindeki etkileri, konumuza ışık tutması amacıyla araştırma kapsamına dahil edilmiştir. Üçüncü bölümde; dönüştürülebilir yapı kavramının, endüstri ürünlerinde tasarımı yönlendirici etkisi; tasarımcı-üretici-satıcı üçgeni bağlanımda incelenmiştir. Bu kapsam çerçevesinde ürünlerin hangi nedenlerle strüktürel dönüşüme uğratıldığı araştırılmıştır. Bulgulanan üç ana neden, konunun özünü temsil edebilecek endüstri ürünlerinden örneklerle, özgün olduğu iddiası taşıyan bir yöntem geliştirilerek çözümlenmeye çalışılmışta. Bundan sonraki alt-bölümde, nesnelerin yapılarının dönüştürülebilme ilkeleri bulgulanarak örnek ürünler üzerinde açıklanmışta. 11