Parkinson hastalığında motor dışı dalgalanmaların saptanması

Abstract

39 ÖZET; Bu çalışmada Parkinson Hastalığı tanısı ile izlenen 85 hastada motor dışı semptomların varlığı ve bu semptomların motor dalgalanmalarla ilişkilerinin ve ortaya çıkaran risk faktörlerin belirlenmesi amaçlandı. Çalışmaya Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Nöroloji Anabilim Dalı Hareket Bozukluğu Polikliniği tarafından Parkinson hastalığı tanısı ile izlenen 85 hasta (51i erkek ve 34 i kadın ) alındı. Hastalar `Unified Parkinson's Disease Rating Scale` (UPDRS) klinik skorlaması ve `Hoehn & Yahr` (H&Y) derecelendirmesine göre değerlendirildi. Hastalar bu iki skala ile değerlendirildikten sonra motor dışı fenomenlerin varlığı ve bunların motor dalgalanmalar ile ilişkisini belirlemek amacıyla 21 sorudan oluşan form hastalara uygulandı. Bu form duysal, otonomik, kognitif / psişik olmak üzere 3 grup içermekteydi. Motor dışı dalgalanmaları olan veya olmayan hastalar, hastalık başlama yaşı, hastalık süresi ve levodopa kullanım süresi açısından bağımsız gruplar için t-testi ile karşılaştırıldı. Levodopa kullanım dozları ise k testi İle çalışıldı. Vakaların %84.5' inde (72 hasta) motor dışı semptomlar saptandı. Duysal semptomlar %81,94 (59 hasta) hastada bulunmuş olup, %47,45 (28 hasta) hastada motor dalgalanmalarla ilişkisi olduğu gözlendi. Otonomik semptomlar %84,72 (61 hasta) vakada görüldü ve bunların %33,32 (21 hasta) motor bulgularla ilişkili olarak saptandı. Kognitif/ psişik semptomlar ise %47,22 (34 hasta) oranında saptandı ve motor dalgalanmalarla olan ilişkisi %32,35 (11 hasta) idi. Motor dışı duysal dalgalanmalar, hastalık başlama yaşı (p <0.05), hastalık süresi (p <0.05), levodopa kullanım süresi (p <0.05) ve dozu (p 0.05) ilişkileri istatistiksel olarak anlamlı bulundu. Aynı şekilde otonomik dalgalanmalar açısından da hastalık başlama yaşı (p <0.05), hastalık süresi (p< 0,05), levodopa tedavi süresi (p <0.05) ve dozu (p <0.05) istatistiksel olarak anlamlılık gösterdi. Kognitif / psişik dalgalanmalarda40 ise sadece levodopa dozu açısından dalgalanmaları olan ve olmayan grup arasında istatistiksel anlamlılık vardı (p< 0,05). Sonuç olarak; motor dışı dalgalanmalar Parkinson hastalarında oldukça sık görülmektedir. Bu dalgalanmalardan duysal ve otonomik karakterde olanlar aynen motor dalgalanmalarda olduğu gibi hastalık başlama yaşı, hastalık ve levodopa kullanım süresi ve levodopa dozuyla doğrudan ilişkilidir. Kognitif / psişik dalgalanmalar için ise sadece levodopa kullanım dozu farklılık göstermektedir. Bu aşamada, duysal ve otonomik dalgalanmaların motor dalgalanmalarda olduğu gibi dopaminerjik mekanizmalarla direkt ilgili olduğu düşünülmüştür. Kognitif/ psişik dalgalanmalar ise motor disabiliteye reaktif bir proçes olarak yorumlanabilir.