İstanbul Anadolu yakasında 0-10 yaş arası sağlıklı çocuklarda streptococcus pneumoniae, haemophilus influenzae ve moraxella catarrhalis taşıyıcılığının epidemiyolojisi

Abstract

ÖZET Çocukluk çağı enfeksiyonlarının en sık etkenleri olan Streptococcus pneumoniae ve Haemophilus influenzae ile solunum yolları enfeksiyonları bakteriyel etkenlerinden Moraxella catarrhalis' in Türk çocuklarında faringeal taşıyıcılık oranlarının, antibiyotik direnç oranlarının, serolojik tiplerinin belirlenmesi, taşıyıcılığın epidemiolojik özelliklerinin ve risk faktörlerinin belirlenmesi amacı ile 12 Ocak-25 Nisan 2000 tarihleri arasında İstanbul Anadolu yakasında 7 ayrı ilçede, 6 ana çocuk sağlığı, 1 1 ana okulu ve 7 ilkokulda 0-10 yaş arası 1404 çocuktan orofaringeal sürüntü örneği alınıp risk faktörleri için anket formu dolduruldu. Kültür ve antibiyogramlar Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Klinik Mikrobiyoloji Laboratuan'nda yapıldı. Taşıyıcılık oranlan pnömokok için %8.5, H. influenzae için %22.8, M. catarrhalis için 1.3, Hib için %7, bunların herhangi biri için %28.1 bulundu. Toplam 118 pnömokok susunun 34'ünde (%29) penisiline orta derecede direnç (PNSP) saptanırken yüksek derecede penisilin direncine rastlanmadı. En sık rastlanan serogruplar sıklık sırasına göre 6, 23, 19, 9, 1 1 ve 3 olup tüm dirençli suşların %70'ini oluşturuyordu. Pnömokok suşlarımn %59'u, penisiline dirençli pnömokokların ise %82'si 7 değerlikli konjuge pnömokok aşısı ile serogrup örtüşmesi gösterdi. PNSP suşlannın %68'inde penisilin dışında en az iki ayrı gruptan antibiyotiğe direnç saptandı. H. influenzae tip b suşlannın birinde (%1.1) beta-laktamaz direnci saptandı. Tüm bakterilerin taşıyıcılığı 2 yaş altındaki çocuklarda, büyük çocuklardan daha az bulundu.Multivariyat analiz sonucunda ilkokulda olmak ve pasif sigara içimi pnömokok taşıyıcılığı için; erkek cinsiyet PNSP taşıyıcılığı için; son 30 gün solunum yolu hastalığı öyküsü ve Nisan ayı H. influenzae taşıyıcılığı için; pasif sigara içimi, Şubat ve Nisan ayı herhangi bir patojen taşıyıcılığı için bağımsız risk faktörü olarak belirlendi. Son 3 ay içinde birden fazla antibiyotik tedavi kürü pnömokok, H. influenzae ve herhangi bir patojen taşıyıcılığını bağımsız olarak azaltan faktör olarak saptandı. Antibiyotik kullanımının PNSP taşıyıcılığını arttırdığı belirlendi.Birden fazla taşıyıcının bulunduğu sınıfta bulunmak bir taşıyıcının olduğu sınıfta bulunmaya göre H. influenzae taşıyıcılığı açısından riskli bulundu. Pnömokok ve M. catarrhalis taşıyıcılığı devlet okullannda; PNSP, özel okullarda daha fazla görüldü. Pasif sigara içiminin ve gereksiz antibiyotik kullanımının azaltılması yanısıra, Hib ve konjuge pnömokok aşısının Sağlık Bakanlığı aşılama politikasına dahil edilmesinin, pediatrik enfeksiyonlardan korunmada en önemli öncelikler olduğu sonucuna varıldı. 68