Deneysel tıkanma sarılığı modelinde parsiyel hepatektomi sonrası oral yolla verilen safra içeriklerinin hepatik rejenerasyona etkisi

Abstract

ÖZET Son yıllarda karaciğer cerrahisindeki gelişmeler, tıkanma sanlıklı karaciğer hiler karsinomu olan çoğu hastada hepatik rezeksiyonu mümkün kılmıştır. Parsiyel hepatektomi sonrası kalan karaciğer dokusunun rejenerasyonu, cerrahlar için büyük bir ilgi kaynağı olmuştur, zira rejenerasyonun postoperatif dönemde gelişen karaciğer yetmezliği ile ilgili olduğu düşünülmektedir. Hepatik rezeksiyonla olsun ya da olmasın, tıkanma sanlığı nedeni ile ameliyat edilen hastalar çeşitli komplikasyonlarla karşılaşmaya adaydırlar. Bu komplikasyonlann azaltılabilmesi ve safta akışının tekrar sağlanabilmesi için çeşitli eksternal ve internal drenaj yöntemleri kullanılmaktadır. Tıkanma sanlıklı hastalarda yapılan preoperatif biliyer drenaj m mortalite ve morbiditeyi azalttığını gösteren çalışmalar yanında etkisi olmadığım gösteren çalışmalar da mevcuttur. Daha önce birçok çalışmada hepatik rejenerasyon açısından internal drenajın üstünlüğünün, intestinal sistem içindeki safranın varlığından kaynaklandığı gösterilmiştir. Ancak, internal drenaj m hangi mekanizmalar ile bu üstünlüğü sağladığı açık değildir. Bu nedenle, bu çalışmada, tıkanma sanlıklı sıçanlarda hepatektomi sonrası uygulanan eksternal ve internal drenaj m ve oral yolla verilen safra komponentlerinden bazılarının eksternal drenajla birlikte uygulandıklarında karaciğer rejenerasyonuna etkileri araştırıldı. Çalışmada ağırlıklan 175-350 g. arasında değişen eşit sayıda dişi ve erkek Wistar- Albino cinsi sıçanlar kullanıldı. Deneyler SKB + ED + PH uygulandıktan sonra serum fizyolojik (SF), Kolesterol-Lesitin (KL), Safra Tuzu (ST) verilen 3 adet eksternal drenaj ve SKB + İD + PH uygulanan internal Drenaj (İD) gruplarında yapıldı. Deney gruplarında vücut ağırlık değişimleri, karaciğer fonksiyon testleri, parsiyel hepatektomi ile elde edilen ve sakrifiye edilen sıçanların çıkanlan karaciğer ağırlıklan ölçüldü, PCNA VE Ki-67 immunhistokimya yöntemleri ile hepatik rejenerasyon oranlan ve TBARS ile karaciğer hücre membran hasan değerlendirildi. Üçüncü günde PCNA yöntemi ile KL grubu hepatik rejenerasyon oranlan, ED yapılan SF grubuna, İD grubuna ve SKB grubuna göre anlamlı olarak yüksek bulundu. Yedinci günde ise SF grubunun hepatik rejenerasyon oranlan SKB grubuna gore anlamlı olarak düşük bulundu. Üçüncü günde Ki-67 yöntemi ile bakılan hepatik rejenerasyon oranlan kolesterol-lesitin grubunda anlamlı olarak yüksek bulundu. Yedinci 38günde ise SF grubunun hepatik rejenerasyon oranları internal drenaj grubu ve ST grubuna göre anlamlı olarak düşük bulundu. Sonuç olarak; SF verilen eksternal drenaj grubu, hem erken dönemde ve hem de geç dönemde, hepatik rejenerasyon açısından diğer gruplara göre düşük değerler göstermiştir. Bu sonuç, internal drenajın üstün olduğunu gösteren daha önceki birçok çalışmayla aynı doğrultudadır. Kolesterol-lesitin ve safra tuzu verilen gruplarda ise özellikle erken dönemde rejenerasyon oranlarının daha yüksek değerlere ulaştığı hatta internal drenaja bile üstün hale geldiği saptanırken, geç dönemde ÎD grubu rejenerasyon oranlarının daha yüksek olduğu fakat kolesterol-lesitin ve safra tuzu verilmesinin eksternal drenajı ÎD grubu değerlerine yaklaştırdığı saptanmıştır. Klinik uygulamada, internal drenajın eksternal drenaja tercih edilmesi gerektiği ve eksternal drenajın zorunlu olduğu durumlarda oral safra tuzları veya yapay safra ile rejenerasyonun hızlanduılabileceği sonucuna varılabilir. Ancak, hücre düzeyinde ve in vitro koşullarda, rejenerasyon üzerine safra tuzlan ve safranın diğer bileşenlerinin etkisinin daha fazla çalışılması gerekmektedir. 39

İNGİLİZCE ÖZET (SUMMARY) Recent advances in hepatic surgery have made hepatic resection possible in many patients with hepatic hilar carcinoma. The regeneration of the remaining hepatic tissue after partial hepatectomy drew the attention of many surgeons and it is believed that this regeneration is associated with postoperative hepatic failure. Patients operated for obstructive jaundice with or without hepatectomy are prone to various complications. Different external and internal drainage methods are used both to lessen these complications and to reestablish bile flow. There are conflicting studies about the outcome of preoperative biliary drainage in obstructive jaundiced patients showed that the morbidity and mortality rates are reduced or not affected at all. In many previous studies, it has been stated that the superiority of internal drainage for hepatic regeneration is due to uie presence of bile in the intestinal system. However, the mechanisms in which internal drainage becomes superior to external drainage is not clear. For these reasons, in this study, following hepatectomy in ostructive jaundiced rats, the effects of internal and external drainage and bile components given orally in rats with external drainage are studied by evaluating the hepatic regeneration criteria. Equal numbers of Wistar- Albino rats of both sexes (175-350 g) are used in the study. The experiments were carried in 3 external drainage groups of rats which were given saline (SP), cholesterol-lecithin (CL) and bile salt (BS) after bile duct ligation+ external drainage+ partial hepatectomy and in an internal drainage group with bile duct ligation+internal drainage+partial hepatectomy. Body weight changes, hepatic function tests, resected liver weights after partial hepatectomy and hepatectomy in sacrified rats are studied in the experimental groups. The hepatic regeneration rates are assessed by using PCNA and Ki-67 immunohistochemical methods and hepatic membrane damage is examined with TBARS in all experimental groups. On the third day, the hepatic regenaration rates with PCNA method in the CL group are significantly higher compared to the SP group with external drainge, internal drainage and bile duct ligation groups. On the seventh day, the hepatic regeneration rates are significantly lower compared to the bile duct ligation group. On the third day, the hepatic regenaration rates determined by Ki-67 method are significantly higher in the CL 40group. On the seventh day, the hepatic regeneration rates of the SP group are found to be significantly lower compared to the internal drainage group and the BS group. In conclusion, external drainage group which received only SP lower hepatic regeneration compared to internal drainage group in both the early and the late periods. This result correlates well with the previous studies proposing the superiority of internal drainage over the external drainage. It is found that when CL and BS are given in the external drainage groups especially in the early period, regeneration rates reach higher values and become even higher than that in internal drainage. However in the late period, CL or BS administrations in the external drainage groups approximate the regeneration rates to those of internal drainage group. Clinically; it is concluded that internal drainage should be preferred and in circumstances where external drainage is mandatory, hepatic regeneration could be accelerated by the oral administration of bile salts or artificial bile. However, the effects of bile salts and bile components on hepatic regenaration must be further studied at the cellular level and in vitro studies are required to elucidate the precise mechanisms. 41