Kronik karaciğer hastalarında beslenme durumu

Abstract

ÖZET Kronik karaciğer hastalığı vücuttaki metabolik ve fizyolojik birçok olayı etkiler. Etkilenen ve bozulan bu dengelerin yeniden sağlanmasıyla karaciğer hastalarının morbidite ve mortalite oranlarında iyileşmeler sağlanabilir. Bu çalışmanın amacı karaciğer sirozu olan hastalarda, beslenme bozukluğundan etkilenen antropometrik ölçümler ve kemik mineral içeriği, yağ kitlesi ve yağsız vücut dokusu gibi DEXA ile ölçülen değerlerin nasıl değiştiğinin araştırılmasıdır. Araştırmaya yaş ve cinsiyet uyumlu 22 sirozlu hasta ile 18 kontrol vakası alındı. Sirozlu hastaların 17 tanesi Child A-B, 5 tanesi Child C evresinde idi. Sirozlu hastaların tanıları histolojik ve klinik bulgularla konulmuştu. Tüm vakalardan hemogram, karaciğer fonksiyon test leri, BUN, kreatinin, kan elektrolitleri ve vücut kitle indeksi, triseps cilt kıvrım kalınlığı (TSF), üst kol orta bölüm çevresi (MAC), üst kol kas ortası çevresi (MAMC), el sıkma (hand grip) testleri gibi antropometrik ölçümler ve dual enerji X ışını absorpsiyometre (DEXA) ile elde edilen total vücut, yağsız doku, yağ dokusu ve kemik mineral içeriği değerleri elde edildi. Sonuçlar ortalama ± SD olarak verildi. İstatistiksel değerlendirme Mann Whitney U testi, ki-kare testi ve Fisher kesin ki-kare testi ile yapıldı. Vücut kitle indeksi yönünden hasta ve kontrol grubu arasında fark yokken, TSF (12,4 ± 6,8'e karşı 22,4 ± 7,1 cm p=0,007), MAC (23,4 ± 3,8'e karşı 29,7 ± 4,9 cm p=0,019), MAMC (23,0 ± 3,7'e karşı 29,0 ± 4,8 cmp=0,024) ve hand grip (0,25 ± 0,2'e karşı 0,5 ±0,1 barp=0,024) ölçümleri Child C grubunda kontrol grubuna göre anlamlı derecede düşük bulundu. DEXA ölçümleri ile elde edilen değerlere bakıldığında, yağsız doku bakımından hasta ile kontrol grubunda fark bulunamazken, toplam vücut dokusu (64702,2 ± 11130,3'e karşı 73436,4 ± 8783,5 gr/>=0,046), yağ dokusu (26174,4 ± 4385,7'e karşı 36072,0 ± 5094,4 gr/K0,001) ve kemik mineral içeriği (2342,0 ± 334,4'e karşı 3021,7 ±410,1 gr/7=0,005) değerleri Child C grubunda kontrol grubuna göre anlamlı derecede düşük bulundu. Hasta ve kontrol grubu diyet içeriği bakımından karşılaştırıldığında alman gün lük karbonhidrat bakımından fark bulunamazken, kalori (1273,6 ± 356,4'e karşı 1991 ± 166,7 cal p<0,001), protein (28,8 ± 8,0'a karşı 63,1 ± 12,1 gr p<0,001) ve yağ (50,0 ± 29,8'e karşı 80,6 ± 26,0 gr p=0,037) Child C grubunda anlamlı derecede düşük bulundu. 46Hastaların beslenme alışkanlıkları ile vücut kitle indeksi (p<0,05), MAC (p<0,001), MAMC (p<0,001) ve DEXA ile ölçülen toplam vücut dokusu (p<0,05), yağ sız kitle (p<0,001) pozitif korelasyon saptandı. Sonuç olarak, hasta grubundaki diyet bileşenleri ile antropometrik ölçümler ve DEXA değerlerinin korelasyon göstermesi, beslenmenin karaciğer sirozu olan hastalar da malnutrisyon oluşumunda önemli bir yer tuttuğunu düşündürmektedir. Hasta ve kontrol grubu değerleri arasındaki farkın sebepleri; hastaların iştahlarının azalmasına bağlı beslenememeleri, yanlış ve gereksiz diyet kısıtlamaları, hastaların doktor önerile rine uymamaları gibi çeşitli nedenler olabilir. 47

SUMMARY Chronic liver disease has a profound effect on many metabolic and physiological processes. Restitution of deteriorated nutritional status in patients with liver disease may improve mortality and morbidity rates. The aim of present study is to evaluate of nutritional status on total body mass, lean body mass, body fat and bone mineral content measured by dual energy X-ray absorptiometry (DEXA) and other anthropometric parameters in cirrhotic patients. Age and sex-matched 22 patients with liver cirrhosis, and 18 healty control individuals were enrolled to study. Seventeen of cirrhotic patients were in Child-Pugh A-B group and five were in Child-Pugh C group. All patients were outpatients and diagnosis was made by liver biopsy and clinical findings. Blood samples were withdrawn for measurement of complete blood count, lymphocyte subgroups, liver functions tests, blood urea nitrogen, creatinine and blood electrolytes. Anthropometric parameters including body mass index (BMI), triceps skin fold thickness (TSF), mid arm circumference (MAC), mid arm muscle circumference (MAMC) and hand grip were measured. Total body mass, lean body mass, body fat and bone mineral content were obtained by using DEXA. Results were expressed as mean ± SD. Data were analyzed by using Mann Whitney U test, chi-square test and Fischer's exact test. Body mass index was similar in both groups. TSF, MAC, MAMC were significantly lower in patients with Child C liver cirrhosis (p<0,005, 0,05 and 0,05 respectively). Total body mass, body fat and bone mineral content were significantly lower in patients with Child C cirrhosis (p<0,05, 0,001 and 0,005 respectively), whereas lean body mass was similar in both groups. Daily calorie, protein and fat intakes were significantly lower in patients with Child C liver cirrhosis (p<0,001, 0,001 and 0,05 respectively), whereas daily carbohydrate intake was similar in both groups. There was a positive correlation between dietary intake and BMI, MAC, MAMC, total body mass and lean body mass in patients with liver cirrhosis (p<0,05, 0,001, 0,001, 0,05 and 0,001 respectively) 48In conclusion, the positive correlation between dietary intake and anthropometric and DEXA parameters in patients with liver cirrhosis suggets that diet plays an important role in patients with liver cirrhosis. Deterioration of nutritional status in cirrhotic patients compared to control group can be explained by diminishing appetite, inappropiate dietary restrictions and non compliance of the patient to follow his/her doctor's recommendations. 49