Biçim, renk, malzeme, doku ve ışığın mekan algısına etkisi

Abstract

Çağlar boyunca insanoğlu, ihtiyaçlarını karşılamak için farklı mekan arayışlarına girmekte. İlk olarak barınmak için oluşturmuş mekanları. Tarih boyunca da gelişimini sürdürmüş. Geçirdiği evrim sürecinde ihtiyaçlarının ötesine geçer olmuş barınaklar? Algıladıklarını, biriktirdiklerini, sezdiklerini, beğenisini harmanlamış yaşam alanında? Kişiselleştirmiş; kendine ait bir dünya yaratmak isterken, belkide farkında olmadan bir sanat akımının içinde buluvermiş kendini? Öyle ki bazıları sanat eseri olup çıkmış. Bazen de `Yahya Kemal Beyatlı'nın, Hayal Şehir' adlı şiirinde anlatıldığı gibi sanal saraylar yaratılmış hanesinde.? ` Başkadır çünkü bu akşam bütün akşamlardan; Güneşin vehmi saraylar yaratır camlardan;O ilah isteyip eğlence hayalhanesine, Çevirir camları birden peri kaşanesine' ?Mekan, insanın gereksinimlerine ve beklentilerine yanıt verdiği gibi kurgusu ile de insanı etkileyerek davranışlarının belirlenmesinde etken rol oynamakta. İnsanların bir mimari mekan içinde kendilerini nasıl hissettikleri ve yaşamlarında bunun ne ifade ettiği söz konusu olduğunda ise, o yapıtın algılanma kriterleri önem taşır. İnsan yapıyı bir bütün olarak algılar. Bu bütün, o yapıyı oluşturan öğelerin meydana getirdiği `Mimari Bütün' dür.Mekan tasarımından beklenilen, mekanların yalnızca fonksiyonel olarak, uygun ölçülerde ve doğru ilişkilerde düzenlenmesi değil; algısal tepkilerin ve algıda seçiciliğin etken olduğu, biçim ve içeriğin etkileşimi sonucu ortaya çıkan anlamla da ilgilidir.Bu çalışma yapılırken öncelikle anlamların gerekli tanımlamalarına yer verildi, var olan ve tasarlanan mekanın aktarım teknikleri incelendi, son olarak da mimari mekanın görsel algısında ve algının sezgisel ve teknik aktarımında, uygulamasında etkili olan faktörlerin önemi örneklerle belirtildi. Mekan kavramının sözsel ve algısal olarak anlamı ayrıntılı olarak ele alınırken, mekanın estetik değerinin artırılmasının yanında; doğruyu ve ideali bulmak amacıyla tasarım ilkelerinden ve düzen ilkelerinden yararlanılabileceği aktarıldı.. Böylelikle, mekan tasarımında rastlantısal sonuçlar yerine, örgütlenme ilkelerinin kullanımı ile düzene sahip organizasyonlar olabileceği vurgusu üzerine gerekli irdelemeler yapıldı. Ayrıca, algılamanın önemi, insan üzerindeki etkileri vurgulandı. Algılamanın büyük bölümünü görsel algı oluşturur ve bu süreç mimarlık dili için de aynı özü kapsar. Mekan tasarımında görsel düşünce sisteminin oluşturulması, görsel çözümleme tekniklerinin geliştirilmesi ve görsel düşüncenin organize edilmesine yönelik araştırmalar bu amaçla irdelendi. Böylece, mekansal etkiyi oluşturan görsel değerleri saptamak için analitik bakış açısının ve görsel bilincin nasıl oluşturulacağı ortaya konmuş oldu.Biçim, Renk, Malzeme, Doku Ve Işığın; Uyum, beraberlik ve bütünlüklerini sağlayabilmeleri için gereken konular, materyaller ele alındı. Bu donelerin nasıl harmanlandığı, birbirleri ile uyumları, olmazsa olmaları, mekanlar ile ilgili gereklilikleri, örneklerle anlatılarak vurgulandı. Deneysel olarak hazırlanan üç boyutlu çizimler ile, tez çalışmasının her bölümünde birbirinden bağımsız gibi görünen kavramların,`Mekan Algısında', birbirlerine etkileri incelenip görsel göstergeleri aktarıldı.Anahtar Kelimeler; Mekan, Algı, Biçim, Renk, Malzeme, Doku, Işık

Throughout the time, the humankind searched for different places for his needs. Residences were first built for sheltering. They kept improving with the history, and some have become works of art. Sometimes fictional palaces were created as told in the poem. `Yahya Kemal BEYATLI, Hayal Şehir? [The City of Dreams]... `Because tonight is different from all the nights; Sun?s illusion creates palaces out of windows;When that divinity wills and bends towards its dream house, It turns the windows into fairy-mansions?Residence, while responding to the requirements and expectations of human beings, effect people and takes an active role in determining their behaviours. When the feelings of human beings in an architectural place and what this means to them in their life is considered, the criteria of perceiving the building is important. The human perceives the building as a whole. This whole is the `architectural whole? that is consisted of the items that constitute the building. Expectations from environment design are not only about regulating the residences functonally and in suitable measurements, but they also include the meaning that emerges through shape-content interaction.In the course of this study, the required definitions are made and transmittal techniques of the present and designed residence are analyzed primarily, and then the factors that are effective in visual perception and transmittance are conducted with examples.The conception of `residence? is examined in detail. It is defined that, designation and order principals can be employed in increasing aesthetical value of the residence and in order to find the right and the ideal. Therefore it is emphasized that, with the use of organizating principles, there can be orderly organizations instead of coincidental outcomes.The importance of perception is stressed. Majority of perception consists of visual perception and this process covers the same essence for architecture. The researches which focus on building visual apprehension system, developing visual solution techniques and organizing visual apprehension in residence designation have been examined. In this way, it is defined how to form the analytic point of view and visual conscience in order to determine the visual values which constitute the residental effect. in accordance with the purpose of the study, the effect of form, color, light, material and configuration, which provide space statement efficiently, has been analyzed. In order to enable their harmony, cooperation and coherence, necessary subjects have been examined. Spaces has been attempted to be emphasized by being told with examples.`Space, Perception, Form, Color, Material, Configuration, Light?; With line drawings being prepared as experimental, the effects of concepts, which are seem to be independent from each other in every chapter of the thesis study, to space fiction and to each other have been examined. Also, later on these interactions, it has been made clear how it has been reached different visual approaches which are wanted to be created in space. The results taken from the study have been tried to be transferred as a whole.Key Words; Space, Perception, Form, Color, Material, Configuration, Light