Tarihi kent çekirdeklerinde alan yönetimi; Mostar örneği ve tarihi yarımada için bir yönetim modeli önerisi

Abstract

Kentsel koruma anlayışı 20. yüzyılın başlarından itibaren uluslararası platformlarda tartışılan ve geliştirilen bir olgu olmuştur. 1931 Atina Tüzüğü ile başlayan tarihi alanların korunması için geliştirilen yaklaşımlar 1972 yılında imzalanan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi ile hız alarak evrimleşmiş, en güncel halini 2008 tarihli UNESCO Dünya Miras Sözleşmesi Uygulama Yönergesi'nde vurgulanan ?alan yönetimi? kavramında bulmuştur.Bu tez çalışmasında, UNESCO Dünya Miras Merkezi'nin 2005 yılında Dünya Miras Listesi'ndeki alanlara yönetim planı hazırlaması koşulu getirmesiyle beraber önemi artan yönetim olgusunun üzerinde durularak koruma alanlarının etkin bir şekilde yönetimi için gereken adımların irdelenmesi ve bu analiz sonucunda İstanbul, Tarihi Yarımada için bir çıkarım yapılması hedeflenmiştir.Çalışmanın ilk bölümünde tarihi alanların yönetimi konusundaki uluslararası temel rehberler ve dünyadan örnekler incelenmiştir. İkinci bölümde Tarihi Yarımada hakkında genel bilgiler verilerek günümüzdeki yönetim durumu incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise Mostar eski kentinin yönetim planı ve yönetim modeli derinlemesine irdelenmiş ve bu deneyimden yola çıkılarak son bölümde Tarihi Yarımada için bir yönetim modeli önerisi geliştirilmeye çalışılmıştır.

The understanding of urban conservation has been a phenomenon that is discussed and developed in an international context since the beginning of the 20th century. Methods for conserving historic sites which started to develop with the Athens Charter (1931) gained momentum with the 1972 World Heritage Convention and found their most current state in the ?site management? concept that is emphasized in the 2008 UNESCO Operational Guidelines for the Implementation of the World Heritage Convention.With the requirement of a site management plan for the World Heritage List members by the UNESCO World Heritage Center in 2005 the concept of management has become highly important in historic areas. This thesis aims to focus on this management concept, analyze the steps needed to achieve effective managemet for historic sites and suggest a managemet moel for the Historical Peninsula, Istanbul.In the first part of the thesis, base international guidelines on site management and different management cases have been researched. The second part focuses on the Historical Peninsula and its current management state. The third part is an analysis on the management plan and management model of the Old City of Mostar. With the lessons learned from the Mostar experience a management model for the Historical Peninsula is suggested in the final part.