Multipl sklerozda fonksiyonel magnetik rezonans görüntüleme (fMRG) ile merkezi sinir sistemi rejenerasyonun gösterilmesi

Abstract

33 ÖZET Multipl Sklerozda hastalığın erken dönemlerinden itibaren demyelinizasyona ek olarak aksonal hasarın da görüldüğü bilinmektedir. Klinikte fonksiyonel etkilenimi görmememize rağmen aksonal hasarın varolduğu özellikli MRG çalışmalarıyla gösterilmiştir. Bu grup hastalarda korteksin bir tür yeniden organizasyona giderek adaptif değişikliklere uğradığı söylenmektedir. Hem atak sonrası düzelme döneminde hem de varolan fonksiyonu koruma açısından bu kortikal reorganizasyonun önem taşıdığı son yıllarda fMRG çalışmalarıyla vurgulanmaktadır. Disabilite değerleri düşük ( ortalama EDSS= 1.54 ±1.07) ve hastalık süresi (4.12 ± 2.21 ) kısa olan, biri klinik izole sendrom, diğer 11 tanesi R&R MS olan toplam 12 vakada fMRG kullanılarak kortikal adaptif mekanizmalar çalışılmıştır. Üst ekstremite motor fonksiyonları tam olan hasta grubu ve kontrol grubunun basit motor görevlendirme sonrasında kortikal aktivasyon alanları Sensori Motor Korteks (SMC) ve SMC posterior kısmı olarak lokalize edildi ve aktive olan kortikal alan sayısı ipsilateral ve kontralateral hemisferlerde hesaplandı. Hasta grubunda total kortikal aktive olan alan sayısı ve ipsilateral kortikal aktive alan sayısı kontrollere göre artmış saptandı (p<0.05). SMC posterior alanına kayan aktivasyon alanında farklılık bulunmadı. Bu çalışamada hasta grubunda kortikal reorganizasyon varlığı fMRG ile gösterildi. Bu kortikal reorganizasyon, korteksteki adaptif değişiklik ve plastisite kavramlarıyla tartışıldı.