Alışveriş merkezleri için uygun yer seçiminde coğrafi bilgi sistemlerinin kullanılması: İstanbul örneği

Abstract

Son yıllarda kent merkezlerinden uzakta kurulan alışveriş merkezleri, bu merkezlerin büyümelerine yardımcı olmakta ve onlara canlılık getirmektedir. Şehir gelişimi üzerinde büyük etkileri bulunan alışveriş merkezleri, sadece zengin alışveriş imkanlarıyla değil, insanların şehir kalabalığı ve gürültüsünden uzak, kültürel, sportif vb. aktivitelerde de bulunacakları önemli alanlar haline gelmiştir. Bir ürünün, bir malın, bir hizmetin satışını geliştirmek amacıyla tanıtmayı, paketlemeyi, satış elemanlarının yetişmesini, piyasa ihtiyaçlarını tespit etme ve karşılamayı içeren pazarlama etkinliklerinin başarılı olması için, hitap edeceği tüketici kitlenin özelliklerinin ve şehir alanının iyi analiz edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle, alışveriş merkezlerinin özellikleri ve kuruluş yerinin tespiti, iyi bir gözlem ve planlamaya ihtiyaç duymaktadır. Günümüzde pek çok kurum ve kuruluş tarafından yaygın olarak kullanılmaya başlanan coğrafi bilgi sistemleri, özellikle planlamaya yönelik çalışmalarda sınırsız imkanlar sunmaktadır. Coğrafik koordinatla ilişkilendirilmiş verinin bilgisayar tabanlı sistemlerde toplanması, düzenlenmesi, sorgulanması ve analiz edilmesi olarak ifade edilen bu sistemler, planlama çalışmalarının hız kazanmasına ve sonuçların daha sentezci bir yaklaşımla ortaya konulmasına yardımcı olmaktadır. Büyük kolaylıklar sağlayan bu sistemlerin kullanımıyla, toplanan coğrafi verinin sorgulanması, farklı boyutlarda karşılaştırılması, çakıştırılması, benzerlik ve farklılıkların ortaya konulması, kısa sürede net sonuçların elde edilmesi sağlanmaktadır. İstanbul'da 1988 yılından itibaren sayıları hızla artan alışveriş merkezlerinin coğrafi bilgi sistemleri ortamında incelenerek, yeni kurulacak alışveriş merkezi için uygun yer seçimi alternatifleri sunmak amaçlanmıştır. Bu çalışmada,öncelikle İstanbul'daki 71 adet alışveriş merkezlerinin özellikleri, nüfus verileri yardımıyla belirlenmiş, şehrin gelişim yönü de göz önüne alınarak coğrafi bilgi sistemleri yazılımlarından yararlanılarak, mekansal analiz uygulaması yapılmış ve İstanbul'daki yeni kurulacak modern alışveriş merkezleri için, Silivri, Küçükçekmece, Maltepe, Pendik ve Kartal ilçelerinin uygun olacağı tespit edilmiştir.

Shopping malls, which were located far from city centers, also caused spread of these centers and contributed to liveliness of city centers in recent years. They became important places because of their rich shopping possibilities but as well as due to locations which have strong effects on city development, but also due to they have as a multifunctional qualities public amusement centres away from city crowd and noise. Success of marketing effects such as promoting, packing, training of sales clerks, determination and satisfaction of market needs for the purpose of developing a service, is undoubtely depends on, proper analysis of consumer characteristics and city area. For this reason, characteristics of shopping centers and determination of their building sites requires a proper observation and planning. Geographical information systems which are in use a lot of institutions promises possibilities for the studies which are particularly directed towards planning. GIS, which covers collection, arrangement inquiry and analysis of geographical data, helps planning studies to gain momentum and to bring up the results by a more synthetic approach. Analysis of geographical data, and comparison of it in different dimensions, exploits similarities and differences. To get conclusions become easier by using GIS.This study is on shopping malls, which have been increasing since 1988 in Istanbul and site selection for shopping malls through the use of GIS. First of all, characteristics of 71 shopping malls in Istanbul analyzed by the help of the data obtained from public surveys. Then spatial analysis are made by taking urban spread into consideration through the advantages of GIS. As the conclusion in Silivri, Küçükçekmece, Maltepe, Pendik and Kartal locations are found more suitable places for shopping centers.