Küreselleşme ve tarihi alanlarda dönüşüm: İstanbul ? Tarlabaşı örneği

Abstract

Küreselleşmenin hızla yayıldığı bir düzlemde, 1970'li yıllarda merkez ülkelerde meydana gelen ekonomik krizlere koşut olarak dünya bütününde çeşitli değişiklikler meydana gelmiş; aşırı sermaye birikimi ve üretime bağlı krizlerle birlikte 1980'lerde ?neoliberlizm? olarak adlandırılan politik ve ekonomik bir yapılanmaya gidilmiştir. Böylece küreselleşmenin yaygınlaşması ve dünya bütününü kapsaması amaçlanmıştır. Neoliberal politikalarla sermayenin ulusaşırı dolaşması ve yatırımların önündeki engellerin ortadan kaldırılması hedeflenmiştir. Bu politik söylemle birlikte devlet yapılanması tekrar tanımlanmış, devletin küçülmesi, düzenleyici rol oynaması ve yerelleşme; ekonomide serbestleşme ve özelleştirme gibi kavramları da kapsayacak biçimde bir dizi yapısal düzenlemeye gidilmiştir. Ayrıca bu sistem yapılanması ideolojik ve kültürel çeşitli manipülasyonları da kapsamaktadır.Neoliberalizmin kentlerdeki ideolojisi küresel kenttir. Sistem içerisinde kentler daha önce hiç olmadığı kadar ön plana çıkmakta ve kentlerin tarihi alanlarını da kapsayacak biçimde sermayedarlar için birer ?yatırım alanı? haline dönüşmektedir. Bu bağlamda kentlerde, neoliberalizm ile meydana gelen değişiklikler İstanbul'da Taksim Meydanına benzer uzaklık ve geçmişte benzer niteliğe sahip Cihangir ve Tarlabaşı semtleri özelinde ele alınmıştır. Buna göre ilk olarak 1990'lı yıllarda hızla değişmeye başlayan Cihangir semtinin serbest piyasa koşullarında içsel dinamiklerle geçirdiği değişim ve dönüşüm incelenmiştir. Ekonomik gelişmelere paralel olarak mekansal değişim, sosyal farklılaşma, kullanıcı tercihleri ele alınarak bu bağlamda soylulaştırma kavramı irdelenmiştir.Tarlabaşında ise durum farklılık göstermekte; piyasa koşulları göz önünde bulundurulduğunda farklı evrelerden geçtiği görülmektedir. Bu kapsamda Tarlabaşının kendi başına yenileme sürecine girememesine paralel devlet müdahalesi ile ortaya çıkan dönüşüm süreci ele alınmıştır. Neoliberal politikaların tarihi kentleri de yatırım aracı olarak işaret etmesiyle birlikte bölgenin kentsel dönüşüm sürecinde ?projeci? bu yaklaşım değerlendirilmiştir. Bu kapsamda Tarlabaşı'ndaki dönüşüm salt proje bağlamında değil, bu ekonomik-politik sistemin kent mekanlarında öngördüğü ve ortaya koyduğu değişimler bütünü çerçevesinde incelenmiştir. Bunun yanı sıra proje ile ortaya çıkacak fiziksel, ekonomik ve sosyal değişimler değerlendirilmiş ve tarihi kentlerin karşı karşıya kaldığı tehdit ve fırsatlar ortaya konmuştur.Kentlerimizin ve yönetimlerimizin neoliberalizmin bu dönüştürücü etkisinin tarihi kentlerin korunması ve yatırımların sağlanması bağlamında birbirleriyle çatışma halinde olan tarihi alanlar ve sermaye konularında karşılaştıkları sorunlar incelenmiştir. Bununla birlikte tarihi kentlerde izlenmesi gereken politikalarla ilgili önerilerde bulunulmuştur.

Globalization has spread rapidly in a plane, in parallel with the economic crisis in the 1970s occurred in the central countries, several changes have occurred throughout the world; excessive capital accumulation and production-related crises in the 1980s with `neoliberlizm called` a political and economic structure are reduced. Thus, the spread of globalization is intended to cover the whole world. Transnational capital, neo-liberal policies, the elimination of obstacles to navigate, and targeted investments. Re-structuring of state-defined political discourse in this together, shrinking the state, and localization play a regulatory role in the economy such as liberalization and privatization to cover a range of concepts in the structural arrangement were made.The ideology of neo-liberalism in the cities represent global city. Cities within the system than ever before emerging to the fore and historic areas of cities, one for capitalists to include `investment area` turns into. In this context, cities, neoliberalism, and a similar distance from Taksim Square in Istanbul, the changes in the past discussed the case of similar qualifications in Tarlabaşı district. Accordingly, Cihangir neighborhood began to change rapidly in the 1990s, first as a free-market conditions, the internal dynamics of change and transformation were spent. Economic developments in parallel with changes in spatial, social differentiation, the user preferences by examining the concept of gentrification are examined in this context.The situation varies in Tarlabaşı; market conditions are seen that considering the different phases. In this context, self-renewal process of not entering Tarlabaşı parallel with the conversion process of state intervention are discussed. Neoliberal policies as a mean of investment in historic cities of the region's urban transformation process, along with signs in this approach is evaluated.Protection of historic towns and cities managements neoliberalism and the effect of this converter in conflict with each other in the context of provision of investment capital in the historic areas and the problems they face are examined. However, suggestions were made about the policies to be followed in historic cities.