Kentsel dönüğşüm- sürdürülebilirlik bağlamında Fener Balat yenileme alanı

Abstract

Günümüzde kentler farklı zamanlarda farklı ihtiyaçlarla değişime uğramakta ve birçok sorunu beraberinde getirmektedir. Sürekli bir değişim halinde olan kentlerde bu değişimden en çok etkilenen alanlardan birisi de şüphesiz tarihi kent merkezleridir. Tarihi kent merkezlerinin günün getirdiği yeniliklere uyum sağlayabilmesi, mevcuttaki özgün kent dokusunun sürdürülebilirliği ve kentte var olan yerel kültürün yaşatılabilmesi için kentin yenilenerek dönüşümüne gereksinim duyulmaktadır. Kentler yaşanan dönüşüm sürecinde ortaya çıkan değişimleri, kentin müdahale edilen çevresini, bölgenin sürdürülebilirlik kriterleri ? sosyal, fiziksel, kültürel- açısından etkilemektedir.Bu nedenle çalışma kapsamında amaç, kentsel dönüşüm proje ve uygulama süreçlerinde temel ilkeler olarak kabul edilen sürdürülebilirliğin farklı boyutlarının, özelliklede son yıllarda koruma altına alınan kent merkezlerindeki tarihi alanlarda gerçekleştirilen dönüşüm çalışmalarını sürdürülebilirlik boyutunda inceleyerek, yeni oluşan yaşam alanlarında ortaya çıkan değişim-dönüşümleri fiziksel, sosyal, kültürel açıdan gözlemlemektir. Bu anlamda kentsel dönüşüm ile sürdürülebilirlik ilkelerini bir arada sentezleyerek dönüşüm süreci ele alınmaktadır. sürdürülebilirlik az enerji, az atık, doğal verileri kullanma? v.b. yaklaşımlarını savunmakta ve mevcut yapı stoğunun fiziksel, sosyal, kültürel, mekansal sürdürülebilirliğinin sağlanarak, kent dokusundaki mevcut bölgelere özgü verileri kullanarak, terk edilmiş alanların potansiyelleri ortaya çıkarılabilmektedir.Çalışmanın aktarım biçiminde, öncelikle dönüşüm-sürdürülebilirlik kavramları tanımlanarak, bu kavramların birbiriyle ilişkisi öne çıkarılmaktadır. Dönüşümün dünyada ve Türkiye'de yaşanan tarihsel süreçleri ve uygulama biçimleri ortaya konulmaktır. Bu değerlendirmeler ile İstanbul tarihi kentsel alanlarında yapılan dönüşüm uygulamaları, sürdürülebilirlik kriterleri bağlamında incelenmektedir. Ortaya çıkan sonuçlar üzerinden yapılan ve yapılacak olan dönüşüm uygulamalarının sürdürülebilirlik açısından değerlendirilmesi yapılmaktadır. Buna paralel olarak dünyada benzer sorunlarla uzun yıllardır dönüşüm süreci yaşayan İspanya-Barcelona kentinde gerçekleştirilen çalışmalar değerlendirilmektedir. Türkiye ve İspanyada gerçekleştirilen kentsel dönüşüm uygulama örneklerinin yanı sıra, Türkiye'de farklı müdahale biçimleri yapılan Fener- Balat bölgesinde gerçekleştirilen dönüşüm çalışmalarını sürdürülebilirlik bağlamında ele alınmaktadır.Sonuçta günümüzde gerçekleştirilen kentsel dönüşüm çalışmalarının kentleri nasıl etkilediği, neleri değiştirilebileceği istenilen hedefe ulaşıp ulaşılamayacağını, kentlerin sadece fiziksel yapısının dönüşümü değil sosyal, kültürel, mekansal, ekonomik, yasal, çevresel unsurları ile gerçekleşmesi gerektiği vurgulanacaktır.

Nowadays cities are transforming with particular demands in different periods. it is observed that those shifts are rised from many problems. In case of a continuous change in the urban areas the most affected part by this change is definitely the historic city centers. the urban transformation is needed for the renewal of the city in order to adapt the historic city centers to the innovation brought by the day, to maintain and sustaian the original urban fabric of the local culture. The changes which occur in the cities during the process of renewal, they also affect the area sustainability criteria such as social, physical, cultural criteria.In this study, it is aimed to observe the different levels of sustainabilty that is accepted as the main structure in the process of the urban transformation and demonstration in respect of the changes in the new environment by pysical, social and cultural perspective. It is also included to examine ,especially, the newly protected historical city centers. Therefore the transformation process could be underlined via the combination of urban transformation and the sustainaibility principles. The potential of the deserted towns could be emphasized by using their data and maintaining their social, culturel and spatial sustainabilities hence it will be confirmed that the sustainibilty is correletad with less energy, less waste, using natural data.Moreover, it was also discussed the historical process of the transformation in Turkey and in the world. Historic urban areas in Istanbul, which were wanted to be assess or renew, was examine according to sustainability criteria. According to the results that were found in the study, the renewal application will be evaluated in terms of sustainabilty criteria.Furthermore, similar problems in the world for many years held in Barcelona, Spain, studies are evaluated in the renewal process. In addition to urban renewal practices which are similar in Turkey and Spain, the renewal methods in Fener-Balat area in Turkey is discussed according to the sustainability.Consequently, urban renewal efforts in the cities, how it affects the cities, what can be changed to reach the desired goal the transformation of cities, not only the physical structure but also social, cultural, spatial, economic legal, environmental factors are known to be with the realization.