Kurşun ve çinko toksisitesinin giderilmesinde zeolitin etkisi

Abstract

Günümüzde pestisitler, besin elementleri, kirli sulama sularının tarımda kullanımı ve endüstriyel aktiviteler topraklarda ağır metal kirliliğine neden olmaktadır. Bu durum tarımsal üretimin yapıldığı alanlarda önem kazanmakta, ürünü etkileyerek insan sağlığını tehdit etmektedir. Topraklardaki ağır metaller bitkilerin yeşil aksam ve köklerin birikmektedir. Son yıllarda topraklardaki ağır metal kirliliği çağımızın evrensel bir sorunu haline gelmiştir. Bu araştırma ile Ordu ilinden getirilen düşük pH' ya sahip topraklara farklı oranlarda zeolit ile farklı dozlarda Zn ve Pb ağır metalleri ilave edilmiş, zeolit uygulamalarına bağlı olarak sera koşullarında yetiştirilen ıspanak bitkisinin ağır metal alım düzeyinin azalıp azalmadığı araştırılmıştır.Araştırma sonuçlarında zeolit uygulamasının bitkilerin topraktan kaldırdıkları Pb düzeylerinde ve bitki boyu gelişimindeki etkilerinde istatistiksel olarak önemli düzeylerde farklılıklar gözlenmiştir. Bu bulgular zeolit uygulaması ile ıspanak bitkisinin topraktan Pb alımında yarı yarıya bir azalmanın mümkün olabileceğini göstermiştir. Çinko toksitesine bağlı olarak bitkilerin ağırlıklarında ve uzunluklarında önemli değişimler gözlenmiş olup, artan çinko konsantrasyonuna bağlı olarak bitkinin uzunluğu ve ağırlığında azalmalar gözlenmiştir. Ancak yüksek çinko uygulamalarında uygulanan zeolit dozları etkisiz kalmıştır. Bu da bize yüksek Zn kirliliklerinde bitkinin toksiteden etkilenmesinin kaçınılmaz olduğunu göstermiştir.Uygulanan Pb ve Zn ağır metal uygulamalarında zeolitin etkisinin araştırıldığı bu çalışmada yukarıdaki bulgular doğrultusunda, özellikle yüksek düzeylerdeki Zn kirliliği oluşturulan alanlarda zeolit uygulamasının Zn toksitesinin önlenmesinde fazla etkili olmadığı, ancak uygulanan Pb dozları ile düşük ve orta düzeydeki Zn uygulamalarında %4-6 aralığındaki bir zeolit uygulamasının etkili olabileceği, zeolit uygulaması ile topraktan bitkiye ağır metal geçişlerinin önemli düzeylerde azaltılabileceği, ayrıca ağır metalin bitkideki toksik etkilerinin azaltılmasından dolayı bitki veriminin arttırılabileceği bulgulardan elde edilmiştir.

Currently, pesticides, nutrient elements, use of waste water in agriculture and industrial activities cause heavy metal contamination in soils. This condition gains importance in fields of agricultural production and it threatens human health by affecting the crop. The heavy metals contained in soil accumulate in green parts and in roots of plants. During recent years, heavy metal contamination in soils has become a universal problem of our age. In this study, different ratios of zeolite and different doses of heavy metals of Zn and Pb are added to soils with a low pH value which are received from Ordu province, and study is carried out to see if the heavy metal intake level of spinach plant grown under greenhouse conditions is reduced or not by depending on zeolite applications.In the study results, differences at considerable levels are observed statistically in Pb uptake levels of plants from soil and in their effects on plant length development according to zeolite application. These findings indicated that the Pb intake of spinach plant from soil could reduce by half by zeolite application. Considerable variations are observed in weights and lengths of plants depending on zinc toxicity and reductions in the plant length and weight were observed depending on the increased zinc concentration. However, zeolite doses that were applied at high zinc applications proved to be ineffective. And this showed us that effect on the plant form toxicity at elevated Zn contaminations is unavoidable.According to the above mentioned findings of this study, where effect of zeolite on Pb and Zn heavy metal applications is investigated, it is understood from the acquired findings that zeolite application is not very effective in preventing Zn toxicity in fields where particularly high levels of Zn contamination has formed, however, a zeolite application in the range of 4 to 6 % could be effective with the applied Pb doses and low and medium level Zn applications, and that heavy metal transfers from soil to plant could be reduced at considerable levels by means of zeolite application, and thus, the yield could be increased by virtue of reduction in the toxic effects of the heavy metal on the plant.