ENERJİ İLE SEÇİLMİŞ MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ İLİŞKİ: 1974-2017 DÖNEMİ TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Abstract

Enerji, tarihin en eski zamanlarından beri var olup günümüze kadar önemini hiçbir zaman yitirmemiş bir sektördür. BP istatistiklerine göre enerji tüketimi bazı bölgelerde azalma bazı bölgelerde artma eğilimindedir. Bu durum enerji türüne ve ülkenin gelişmişlik düzeyine göre farklılık göstermektedir. Tam da bu sebepten enerji tüketimi ile gelişmişlik düzeyinin bir göstergesi olan ekonomik büyümeyle olan ilişkisini irdelemek önem arz etmektedir.Çalışmamızda enerji tüketimini etkileyebilecek başta ekonomik büyüme olmak üzere birçok makroekonomik değişkenle olan ilişkisi incelenmiştir. Bu şekilde önceki çalışmalardan daha farklı değişkenlerin etkileri de göz önünde bulundurularak daha bilimsel bir sonuç elde etmek hedeflenmiştir. Bununla beraber 40 yılı aşkın yıllık veriler kullanılarak daha doğru bir sonuç bulunmuştur. Son yılların verileri kullanılarak daha önceki çalışmaların bulguları da güncellenmiştir.Bu çalışmada ilk etapta dünyada ve Türkiye için bu konuyla ilgili yapılmış çalışmaların sonuçları değerlendirilmiştir. Sonraki aşamada enerji ve enerji türleri tanıtılmış, her bir enerji türü istatistikler ışığında ayrı ayrı incelenmiştir. En son aşamada ise ekonometrik analize yer verilmiştir. Bunun için elektrik arzı, ekonomik büyüme, toplam ithalat ve ihracat ile enflasyon değişkenleri kullanılmıştır. 1974-2017 arası dönemin yıllık verilerinin Yapısal Kırılmalı Birim Kök testi, VAR Analizi, Granger Nedensellik Analizi, Etki-Tepki Analizi, Varyans Ayrıştırma ve Robust Testleri yapılmıştır. Test sonuçlarına göre; ekonomik büyüme, ihracat ve enflasyon ile enerji arzı arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir.

Energy has existed since the earliest times of history and has never lost its importance until today. According to BP statistics, energy consumption tends to increase in some regions in some regions. This varies according to the type of energy and the level of development of the country. For this reason, it is important to examine the relationship between energy consumption and economic growth, which is an indicator of the level of development. In our study, the relationship with many macroeconomic variables, especially economic growth, which may affect energy consumption, was investigated. In this way, it is aimed to get a more scientific result by considering the effects of different variables from previous studies. However, a more accurate result was found by using more than 40 years of annual data. The findings of previous studies were updated by using the data of recent years. The results of studies on the subject were evaluated as in the first place in the world and Turkey for this study. In the next stage, energy and energy types were introduced and each energy type was analyzed separately. In the last stage, econometric analysis is included. For this purpose, electricity supply, economic growth, total import and export, population and inflation variables were used. Annual data of the period between 1974 and 2017 have Structural Break Unit Root Test Analysis, Impulse Response Analysis, Variance Decomposition and Robust Tests. According to the test results; a significant relationship between economic growth, export and inflation and energy supply was determined.