Öğretmen adaylarının bilişsel farkındalık, bilişsel esneklik ve öz yeterlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının bilişsel farkındalık, bilişsel esneklik ve öz yeterlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeline göre desenlenen araştırmanın katılımcılarını, 2019-2020 eğitim öğretim yılında İzmir'deki eğitim fakültelerinde öğrenim görmekte olan 595 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada öğretmen adaylarının bilişsel farkındalık düzeylerinin belirlenebilmesi amacıyla, Demir (2013) tarafından geliştirilen Bilişsel Farkındalık Ölçeği (BFÖ), bilişsel esneklik düzeylerinin belirlenebilmesi amacıyla Martin ve Rubin (1995) tarafından geliştirilen Altunkol (2011) tarafından Türkçe'ye uyarlanan Bilişsel Esneklik Ölçeği (BEÖ), öz yeterlik düzeylerinin belirlenebilmesi amacıyla Schwarzer ve Jerusalem (1995) tarafından geliştirilen Aypay (2010) tarafından Türkçe'ye uyarlanan Genel Öz Yeterlik Ölçeği (GÖYÖ) kullanılmıştır. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde betimsel istatistikler, t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), doğrusal regresyon analizi ve yapısal eşitlik modeli kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, öğretmen adaylarının bilişsel farkındalık, bilişsel esneklik ve öz yeterlik düzeyleri arasında pozitif yönlü, yüksek düzeyde ve anlamlı bir ilişkinin varlığı tespit edilmiştir. Ayrıca, öğretmen adaylarının bilişsel farkındalık, bilişsel esneklik ve öz yeterlik düzeyinin kitap okuma sıklığına ve akademik başarıya göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklılaştığı görülmüştür. Araştırmadan elde edilen bulgular alanyazın eşliğinde tartışılmış, bu konuda araştırma yapmayı düşünen araştırmacılara, öğretmenlere ve öğretmen adaylarına çeşitli önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Bilişsel farkındalık, bilişsel esneklik, öz yeterlik, öğretmen eğitimi

The aim of this study is to examine the relationship between pre-service teachers' cognitive awareness, cognitive flexibility and self-efficacy levels. The participants of the research, which was designed according to the relational screening model, which is one of the quantitative research methods, are 595 pre-service teachers studying at the Faculty of Education in İzmir in the 2019-2020 academic year. In order to determine the cognitive awareness levels of pre-service teachers in the research, the Cognitive Awareness Scale (BFÖ) developed by Demir (2013), the Cognitive Flexibility Scale (BEÖ) developed by Martin and Rubin (1995), which was adapted to Turkish by Altunkol (2011) to determine the cognitive flexibility levels, and General Self-Efficacy Scale (GÖYÖ) developed by Schwarzer and Jerusalem (1995), which was adapted to Turkish by Aypay (2010), was used to determine self-efficacy levels. Descriptive statistics, t-test, one-way analysis of variance (ANOVA), linear regression analysis and structural equation model were used to analyze the obtained data. According to the results obtained from the research, the presence of a positive, high level and significant relationship between cognitive awareness, cognitive flexibility and self-efficacy levels of pre-service teachers was determined. In addition, it has been observed that pre-service teachers' cognitive awareness, cognitive flexibility and self-efficacy levels differ statistically significantly according to the frequency of reading books and academic success. The findings obtained from the research were discussed in the light of the literature, and various suggestions were made to the researchers, teachers and pre-service teachers who intend to do research on this subject.Keywords: Metacognition, cognitive flexibility, self-efficacy, pre-service teachers