Rengin tat algısı üzerindeki etkisinin mekan tasarımında kullanılması

Abstract

Hızla ilerleyen bilimsel ve teknolojik gelişmelerle birlikte içinde bulunulan zamanaayak uydurmak, bu zaman içindeki süreci anlamak ve karşılaşılan problemlere çözümbulmak her geçen gün zorlaşmaktadır. Bu süreç içinde yaşanan bilimsel ve teknolojikgelişmeler her alanda ortaya çıkmakta, farklı çevrelerde etki alanı bulmaktadır. Sözkonusu etkileri geri bildirim olarak alıp yeni yaşam alanları oluşturmak ve fırsataçevirmek ise önemli bir faktör olmaktadır.Görünüm, koku, renk vb. faktörlerin tat algısını ve müşteri üzerindeki etkisini araştırandisiplinlerdeki çalışmalar, iç mimaride mekan tasarımını etkiler. Bu etki, mekan ilekullanıcı arasındaki iletişimde araç olan tasarımla sağlanabilmektedir. Bu etkiyioluşturan tasarım öğelerinden biri olan renk, yeme içme hizmeti veren mekanlarıntasarım sürecinde önemli bir etkiye sahiptir. Renk, psikolojik, sosyolojik ve fizikselolarak oluşturduğu izlenim ve çağrışımlarla müşteriler üzerinde etki oluşturmakta vetat algısını etkileyen faktörlerden biri haline gelmektedir. Renk, mekan için bir kimlikolmakta, mekanın tasarım aşamasında, planlanan tasarım süreci içinde yönlendirici biretken olabilmektedir. Tat algısını etkileyen çalışmalar sadece yiyecek ve içecek ileilgili duyu girdilerinin çoklu-duyusal entegrasyonunu değil, aynı zamanda, yiyecek veiçeceğin tadına bakıldığı ortamın çoklu duyusal özelliklerine ve çevresine bağlı olarakdeğişmektedir. Yiyeceklerin tadına varılmasında görme, işitme, koklama, dokunmaduyuları önemlidir.Bu açıdan mekan içinde kullanılan tasarım öğeleri kullanıcılarınbeş duyusuyla etkileşime geçtiği mekan içinde çok duyulu olan tat deneyiminietkilemektedir. Renk temelli bir stratejiyle oluşturulan mekan tasarımının kullanıcıüzerinde etki oluşturarak tat algısını etkilediği literatür araştırmaları ile gösterilmiş,deneysel araştırmaların bulguları incelenmiş ve örnek mekanlar üzerindendeğerlendirilmesi yapılmıştır. Bu tez çalışmasında;1. Mekanda kullanılan mekânsal uyarıcıların ve renklerin tat algısını etkilediğinigöstermek,2. Yeme içme hizmeti veren mekanların tasarımında renk seçiminin, bir markaoluşumu için farklı tat deneyimleri sağladığını vurgulamak,3. Mekan tasarım sürecinde çok fazla üzerinde durulmayan bir duyu olan tatduyusunun önemine dikkat çekmek; mekan ve tat ilişkisini göstermekamaçlanmıştır.Sonuç olarak mekanın, tat deneyimini etkilediği gösterilerek, mekanın algılanmasındaetkili beş duyudan biri olan tatma duyusunun mekanla olan ilişkisi ortaya konulmuştur.Mekan tasarımında renk ve tat ilişkisinin gelecekte daha fazla göz önüne alınarakyeme içme hizmeti veren mekan tasarımları için potansiyel katkı sağlayacağıdüşünülmektedir.Anahtar kelimeler: renk, tat algısı, sinestezi, mekan tasarım

It is becoming more and more difficult to keep pace with the scientific and technologicaldevelopments today that are advancing rapidly, to understand the process within this timeand to find solutions to the problems encountered. Scientific and technologicaldevelopments that are experienced in this process are emerging in every field and have adomain of influence in different environments. It is an important factor to take theseeffects as a feedback and create new living spaces and turn them into an opportunity. Thestudies from different disciplines investigating the perception of appearence, smell, colourfactors on taste and its effects on customers; has an affects on spatial design. This effectcan be achieved by design that is a tool for communication between space and user. Oneof the design elements of this effect is the color, which has an important influence on thedesign process of eating and drinking places. Psychological, sociological and physicallyforming impressions and associations of colour have an effect on the customer andbecome one of the factors affecting taste perception. Color is an identity for the space andcan be a driving factor in the design phase of the space, in the planning process. Studiesthat affect taste perception vary not only based on the multisensory integration of foodand beverage-related sensory inputs, but also on the multiple sensory attributes of theenvironment in which food and drink are viewed. Vision, hearing, smell, touch senses areimportant in enjoying food. In this respect, the design elements used in the space influencethe taste experience which is very sensible in the space where the users interact with thefive senses. Literature research has shown that the design of a space created by a colorbasedstrategy influences taste perception by creating an effect on the user. The findingsof the experimental investigations were examined and evaluated through the samplelocations. In this thesis study the aim is;1. To show that colors used in the venue affect taste perception,2. To emphasize that the choice of colors in the design of places serving food andbeverages provides different taste experiences for a brand formation,3. To draw attention to the importance of the sense of taste, which is a sense that is notmuch emphasized in the space design process; space and taste relationship.As a result, it is shown that the place influences the taste experience, revealing therelation of the sense of taste, which is one of the five senses effective in perception ofthe space, to the space. It is thought that the color and taste relation in the space designwill contribute more to the space designs that provide the eating and drinking serviceand will be considered more in the future.Key words: color-colour (shade), taste perception, synesthesia, space design