The phenomenon of religion according to abū al-Hasan al-ʻAmirī

Abstract

10.yy İslam filozofu Ebu Hasan el-Amiri (ö. 381/992) üzerine yapılmış araştırmalarınçoğu filozofun felsefi eserlerine yoğunlaşmıştır. El-Amiri'nin diğer eserlerinde ortayaçıkan din olgusu meselesine çok daha az bir ilgi gösterilmiştir. Bu tez, el-Amiri'nininsan doğası anlayışıyla birlikte dinleri karşılaştırma metodunu inceleyerek bu boşluğudoldurmaya çalışmıştır. Bu çalışmada, El-Amiri'nin insanı doğası gereği dindargörmesinin, onun dinin, yani İslam'ın, hem doğruyu hem de mantıksal gerekliliğitaşıdığına yönelik tespitiyle nasıl derinden ilişkili olduğu gösterilecektir. Dinin entemel rolünü sarsmaya çalışan şüphecilere ve sözde filozoflara karşı el-Amiri'nin diniakılcı bir şekilde savunması incelenecektir. Müslüman ümmetin iç çözülmeler ve diniayrılıkçılık nedeniyle parçalanma geçirdiği bir dönemde, el-Amiri'nin akılcısöyleminin nasıl geliştirildiğini de göstermeye çalışacağım. Tez, aynı zamanda da, el-Amiri'ye göre bilimin sınıflandırılması ve dini bilginin tüm diğer bilgi türlerindenüstün olması meselelerine de odaklanacaktır. Çalıma, dini farklılığı kabul etmesinerağmen, el-Amiri'nin nasıl diğer dinler arasında sadece İslam'ın ılımlı, akılcı ve insanauygun bir din olduğunu savunduğunu açıklayacaktır. Filozof bu sonuca Kitāb el-i'lāmbi-menākib el-İslām kitabı boyunca kullandığı karşılaştırmalı metot yoluyla ulaşır.Dini incelerken böyle bir metot kullanarak, el-Amiri karşılaştırmalı din çalışmalarınaeski ve daha önce örneği olmayan bir bakış açısı kazandırır.

The bulk of the research on the tenth century Muslim philosopher Abū al-Ḥasan al-ʻĀmirī (d. 381/ 992) has focused mainly on his philosophical writings. Far lessattention has been given to the study of the religious phenomenon as it has manifestedin al-ʻĀmirī's extent works. This dissertation has attempted to fill this gap by analyzingal-ʻĀmirī's understanding of human nature as well as his method of comparingbetween religions. I will present how al-ʻĀmirī's view of man as religious by nature isdeeply interlinked with his determination of religion, namely Islam, to be the containerof both truth and logical necessity. His rational defense of religion against the skepticsand pseudo-philosophers, who were seeking to undermine its core role, will beexamined. I will also attempt to demonstrate how al-ʻĀmirī's rational discourse hadbeen developed while the Muslim community suffered fragmentation due to itsinternal political disintegration and religious separatism. The thesis, furthermore, willfocus on the classification of science and the superiority of religious knowledge overall other types of knowledge according to al-ʻĀmirī. It will explain how al-ʻĀmirī,despite his acceptance of religious diversity, believed that only Islam, among thereligions, is moderate, rational, and suitable for man. He comes to this conclusionbased on the use of comparative method throughout his book Kitāb al-i'lām bimanāqibal-Islām. By using such method to analyze religion, al-Amiri provides anearly and unprecedented perspective to the study of comparative religion.