16. yüzyılda yapılmış ahşap çatılı camilerin mimari özellikleri ve koruma sorunlarının Kasımpaşa Sinanpaşa Camii örneği üzerinden değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışma kapsamında Mimar Sinan'ın 16. Yy. sakıflı camilerinin günümüzdeki durumları, bozulmaları ve koruma sorunları farklı örnekler üzerinden irdelenmiştir. Bu camiler hem ait oldukları dönemi yansıtan mimari özellikleri hem de tarihimizin en önemli şahsiyetlerinden biri olan Mimar Sinan'ın eseri olmaları sebebiyle oldukça önemli miras değerlerine sahiptirler ve çok titiz çalışmalar sonucunda elde edilecek koruma-onarım projeleri ile veya gerekli olduğu durumlarda rekonstrüksiyonları yapılarak gelecek kuşaklara aktarılmalıdırlar. Ancak 16. Yy. sakıflı camilerinden pek çoğunun farklı nedenlerle günümüze ya hiç ulaşamadıkları ya da günümüze ulaşabilmiş olanların özgün niteliklerini kaybettikleri tespit edilmiştir. Geçmişe bakıldığında imar projelerinin çok yoğun olarak hayata geçirildiği yıllarda çok önemli kültür mirası yapıların yol açma veya genişletme amacıyla bile yıkılabildiği görülmektedir. Savaş, çatışma ve/veya mübadele gibi nedenlerle yine miras yapılarının uzun yıllar sahipsiz ve terk edilmiş durumda kaldıkları arşiv kayıtlarından bilinmektedir. Kasımpaşa'da bulunan Sinan Paşa Camisi de inşa edildiği zamandan günümüze kadar ayakta kalmıştır ancak çeşitli sebeplerle özgün mimari özelliklerini kaybettiği, yapılan rölöve çalışmaları ve tarihsel araştırmalar esnasında tespit edilmiştir. Bu tez kapsamında Sinan Paşa Camisinin özgün niteliğine kavuşturularak rekonstrüksiyonunun yapılabilmesi için elde edilen titiz ve kapsamlı arşiv araştırmaları sonuçları, dönem analizi çalışmaları ve nihayetinde tüm veriler bir araya getirilerek oluşturulan rekonstrüksiyon projesi ortaya koyulmaktadır.

Within the context of this study, the current states, deformations and preservation problems of Mimar Sinan's 16th century wooden roofed mosques examined by different samples. These mosques have quite outstanding heritage values due to both representing architectural features of the term they belong to and being the artwork of Mimar Sinan; one of the most special person of our history, therefore they have to be transferred to the future by preservation-conservation projects achieved with rigorous studies or by reconstructing if really needed. But it is determined that the most of the 16th century wooden roofed mosques had not reached today or the mosques reached today have lost their authentic features. It is seen that in retrospect, very important cultural heritage buildings have been demolished even for the aim of opening or expanding roads while implementations of the zoning projects were putting into practice intensely. It is known from archive records that some heritage buildings have been stayed in the condition of being ownless and abandoned because of war and/or excambium for many years. It is determined by building survey and historical research that The Sinanpaşa Mosque has been survived from the built year until today but has lost its authentic features due to various reasons. In the scope of this thesis, the process of the comprehensive archive research and the generated period analysis and finally the reconstruction project of The Sinan Paşa Mosque generated by putting together the findings and information obtained for the aim of exploring authentic features are put forth.