İstanbul`un iki farklı bölgesinde şizotipal belirti taraması

Abstract

Şizofreni genetiği ile ilişkili olduğu bilinen şizotipal özelliklerin, kişinin psikotik spektruma olan yatkınlığının öngörücülerinden biri olduğu düşünülmektedir. Bir toplumu oluşturan bireylerde görülen şizotipal özelliklerin sayısı, şiddeti ve dağılımı o toplumun psikotik süreçlere olan yatkınlığı ile önemli bir bilgi kaynağıdır. Kentsel yerleşim birimlerinde psikoz benzeri yaşantılar ile psikotik belirti, bulgu ve bozukluklar kırsal yerleşim birimlerine göre daha yüksektir. Kentsel bölgelerde şizofreni prevalansının daha yüksek saptanmasında, psikoz yelpazesinin farklı noktalarında da saptanmış olmasından yola çıkılarak; biyolojik yatkınlık ile kentsel çevrenin barındırdığı risk etkenlerin etkileşiminin rol oynadığı düşünülmektedir. Çalışmamızda, bir kent içinde yaşanan ikamet bölgesi ile ilişkili toplumsal özelliklerin araştırılması ve ikamet bölgesi ile ilişkili toplumsal özellikler ile şizotipal özelliklerin dağılımı arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır.Çalışmamızda, İstanbul'un iki farklı bölgesinde ikamet eden 16 yaşındaki nüfusu temsil eden bir örneklem grubunda bulunan şizotipal özelliklerin dağılımı, Şizotipal Kişilik Ölçeği'nin kısa formu (ŞKÖ-KF) ile kesitsel olarak taranmıştır. İkamet edilen bölge ile ilişkili bireysel ve toplumsal özellikleri değerlendirmek için, çalışmacılar tarafından hazırlanan sosyodemografik veri formu ve toplumsal sermaye ölçeği kullanılmıştır.İstanbul'un iki farklı bölgesinde ikamet eden 16 yaşındaki lise öğrencilerinden oluşan örneklemde bulunan şizotipal özellikleri ölçtüğümüz ŞKÖ- KF skorlarının ortalaması 9.76±4.5/22 olarak bulunmuştur. Sorguladığımız tüm bağımsız değişkenler için uyarlandığında, ŞKÖ-KF toplam skoru 15 ve üstü olanlar (Psikotik belirti, bulgu ve bozukluk riski yüksek olanlar) bir biyolojik (cinsiyet), beş çevresel (hane geliri, ikamet bölgesi, okulda baskı ve ayrımcılığa maruziyet durumu, toplumsal kontrol ve biliş) etken ile anlamlı derecede ilişkilenmiştir.ANAHTAR SÖZCÜKLER: Şizotipi, şizotipal kişilik özellikleri, psikotik yelpaze, kentleşme,nüfus, toplumsal sermaye

ABSTRACTPsychotic disorders and subclinical psychotic experiences are more prevalent in urban places compared to rural areas. The interaction between community factors rooted in urban enviroment and genetic liability is thought to act upon the higher urban prevalence at different points of the psychosis continuum. Schizotypal personality traits associated with the genetics of schizophrenia are thought to be one of the predictor of psychotic susceptibility. Distribution of schizotypal traits in the population is an important source of information about predisposition to psychotic processes. In this study, it was aimed to investigate the comunity factors not only related with urban environment but also with distribution of schizotypal traits.In the current study, a sample of residents of İstanbul city center with an age of 16 (n=591) were investigated for distribution of schizotypal traits with Schizotypal Personality Questionniare-Brief Form as part of the cross-sectional stage of the study. Social capital levels of the region were investigated to evaluate the urban environment factors. For this aim, social capital levels of regions in the İstanbul city center were investigated in the same sample. The social capital levels obtained at the individual level were aggregated to neighbourhood level. The data obtained from this stage of the study were included in the analysis of the main study investigating schizotypal personality traits.Schizotypal traits were found to be significantly associated with one biologic factor (gender) and five environmental factors (household income, residence, exposure to state repression and discrimination in schools, social control and cognition).KEYWORDS: Schizotypy, schizotypal personality traits, psychotic spectrum, urbanization, degree of urnbanization, social capital