Akromegali hastalarında bilişsel fonksiyonların, duygudurumun ve periferik sinir sisteminin değerlendirilmesi

Abstract

Hipofiz adenomundan aşırı salgılanan büyüme hormonu (`growth hormone` = GH) ve buna bağlı oluşan insülin-benzeri büyüme faktörü-1 (`insulin-like growth factor-1` = IGF-1) yüksekliği akromegaliyi meydana getirmektedir. Akromegali, hastaların fenotiplerinin üzerine etkilerinin yanı sıra periferik nöropati ve bilişsel fonksiyon bozukluğu gibi nörolojik komplikasyonlara da yol açmaktadır.Çalışmamıza; duygudurumlarını, bilişsel fonksiyonlarını incelemek amacıyla toplam 43 akromegali hastası ve yaş, cinsiyet, eğitim düzeyine göre eşleştirilmiş 44 sağlıklı gönüllü dahil edilmiştir. Nöropati belirti ve bulgularını saptamak için 48 hastanın periferik sinir sistemi incelenmiştir.Elektrofizyolojik olarak akromegali hastalarının sırasıyla; %16.7, %37.5'inde polinöropati ve Karpal Tünel Sendromu (KTS) saptanmış olup, her iki durum da bu hastalardaki diyabet varlığından bağımsızdı. Tedavi altındaki hastalardan, biyokimyasal olarak kontrolde olan akromegali hastaları ile olmayanlar arasında, nöropati semptom sıklığı, nörolojik muayene bulguları, nöropatik ağrı sıklığı, EMG'de saptanan polinöropati sıklığı açısından anlamlı fark saptanmazken (tümü için p > 0.05), kontrol altında olmayan akromegali hastalarında KTS sıklığı belirgin olarak artmış bulundu (p = 0.005). Akromegali hastalarındaki en önemli bilişsel anormallikler öğrenme işlevleri ile planlama, karmaşık dikkat ve tepki bastırılması gibi yürütücü işlevlerde bulundu. Hastalardaki öğrenme ve dikkat kusuru depresif duygudurumundan bağımsız olarak ortaya çıkmaktaydı. Artmış GH düzeyi özellikle enterferansa direnç, odaklanmış dikkat testlerinde düşük performans ile ilişkiliydi. Akromegali hastaları ile sağlıklı kontrol grubu arasında depresif duygudurum açısından fark gözlenmedi. Gama knife radyocerrahi tedavisinin kognitif fonksiyonlar üzerine olumsuz bir etkisi saptanmadı.Sonuç olarak bulgularımıza göre, akromegali, periferik sinir sistemi üzerinde kısmen geri dönüşümsüz hasar bırakırken, hastaların öğrenme, dikkat ve planlama gibi bilişsel işlevlerini de bozmaktadır

Acromegaly is caused by excessive growth hormone (GH) release from pituitary adenoma and concomitant increase in insulin-like growth factor-1 (IGF-1). Acromegaly results in not only phenotypic changes, but also neurologic complications such as peripheral neuropathy and cognitive dysfunction.Our study comprises 43 acromegaly patients and 44 age, sex, education level-matched healthy volunteers in order to evaluate the mood and cognitive functions. Peripheral nervous system of 48 patients was examined for the intention of detecting signs and symptoms of neuropathy. Electrophysiologically neuropathy and carpal tunnel syndrome (CTS) were detected in 16.7% and 37.5% of the patients respectively. Both conditions were independent from the comorbid diabetes mellitus in these patients. While neuropathy symptom frequency, neurologic exam abnormalities, neuropathic pain frequency and peripheric neuropathy revealed by EMG did not differ between biochemically controlled and uncontrolled patients under treatment (p > 0.05 for all variables); CTS was more frequent in the uncontrolled group (p = 0.005).The most important detected cognitive dysfunctions were; abnormal learning function and executive functions like planning, complex attention and inhibitory functions. Learning and attention deficits in patients were independent from depressive mood. Increased GH resulted in negative performance in interference, focused attention tests. There was no significant difference between acromegaly patients and healthy controls for depressive mood. No negative effect of gamma knife radiosurgery on cognitive skills was found.In conclusion, our findings show that acromegaly causes partially irreversible damage in peripheral nervous system and interferes with cognitive functions like learning ability, attention and planning.