İstanbul Tarihi Yarımada`da Osmanlı Dönemi topoğrafya – yerleşim ilişkisi ve büyük konutların gelişim süreci üzerine bir değerlendirme (1453-1920)

Abstract

Tez çalışmasının 1. Bölümü Giriş kısmından oluşmaktadır. Bu bölümde, İstanbul kentinin tarihi, kuruluşundan Osmanlılar tarafından fethine kadar olan dönem kısaca anlatıldıktan sonra, Osmanlı döneminde şehirdeki yerleşim ve devlet işleyiş sistemi anlatılmıştır. Çalışmanın amacı, kapsamı ve yöntemi hakkında bilgi verilmiştir.2. Bölümde, İstanbul Tarihi Yarımada'da yerleşime etki eden faktörler irdelenmiştir. Bu faktörler, Topoğrafya, varolan yapılı çevre, afetler, sosyo-kültürel gelişim ve Osmanlı devlet müesseseleri başlıkları altında incelemiştir.3. Bölümde, Osmanlı devlet müesseselerinin, İstanbul Tarihi Yarımada içindeki yerleşim alanları araştırılmıştır. Bu bölüm, saraylar ve askeri yerleşim alanları olarak iki ana başlıkta ele alınmıştır. Saraylar, padişah ve ailesine ait saraylar ile Sadrazam sarayları olarak iki alt bölümde incelenmiştir. Ardından askeri yerleşim alanları, Eski Odalar, Yeni Odalar, Cebehane Kışlası, Ağa Kapısı, Yedikule, Pehlivanlar Tekkesi, Yemiş İskelesi ve Barbaros Evleri alt başlıklarında incelenmiştir.4. bölümde, İstanbul Tarihi Yarımada'da bulunan yüksek makamlı devlet adamlarına (Devlet Ricali) ait konak örnekleri, mümkün olduğu kadar eski fotoğraf ve haritalar gibi görsel verilerle katalog düzeninde anlatılmıştır. Yapıların mimarileri, bunların zaman içinde uğradığı değişiklikler, eski tabirle `teşkilat-ı dâhiliyesi` denilen iç bölümleri ve korumacılık açısından, yapıların tarihi süreçte ne kadar korunarak günümüze gelebildiği ele alınmıştır.5. ve son bölümde, yapılan çalışmanın genel değerlendirmesi yapılarak, elde edilen sonuçlar ifade edilmiştir.

The first chapter of the thesis consists of Introduction part. In this chapter, a brief explanation about the history of Istanbul City from the foundation till the conquest by the Ottomans is mentioned. After that, the settlement in the city and the government operational system are explained. Then main information is given by the purpose and the method of the study.In the second chapter, the factors that affect the settlement of the Historical Peninsula are explained. These factors are examined as Topography, Existing Constructed Environment, Disasters, Socio – Cultural progress and Ottoman Government Establishments.In the third chapter, the settlements of the Ottoman Government Establishments in the Istanbul's Historical Peninsula are investigated. This chapter is discussed within two main titles as Palaces and Military Settlement Areas. The palaces are examined in two subsections which are the palaces of the Sultans and their family in addition to the palaces of the grand vizier. After that, the military settlement areas are examined in the subtitles of Eski Odalar, Yeni Odalar, Cebehane Barracks, Ağa Kapısı, Yedikule, Pehlivanlar Lodge, Yemiş Port and The Barbarossa Houses. In the fourth chapter, mansion examples of high status statesmen in Istanbul's Historical Peninsula are explained by visual data as old photagraphs and maps as far as possible. The architectures of the buildings, the changes they have undergone over time, their internal planning and protectionism, the extent to which the buildings have survived in the historical process have been discussed.In the fifth and the last chapter, an overview of the study is expressed in the light of the results that obtained.