Uluslararası öğrenci değerlendirme programına (PISA) göre Türkiye`deki öğrencilerin fen okuryazarlık puanlarının çok düzeyli modeller ile incelenmesi

Abstract

Gelişmiş bir toplum hedeflerken öncelikle dikkatimizi vermemiz gereken alan eğitimdir. Toplumun geleceğini oluşturan gençlerimizin eğitim düzeyi ne kadar ileride olursa, o toplumun geleceği de aynı yönde ileride olacaktır. Bu sebeple öğrencilerin eğitim ve öğretim hayatlarındaki başarının ölçülmesi ve bu başarılara etki eden faktörlerin belirlenmesi gelişmiş toplum olma yolunda büyük öneme sahiptir. Daha önceki çalışmalardan, öğrencilerin başarısının, diğer faktörlerin yanı sıra, bireysel psikoloji ve kişiliklerden, okulların çevresinden ve öğretmenlerin desteğinden etkilendiği bilinmektedir. Bu sebepler doğrultusunda çalışmanın amacı, Türkiye'deki öğrencilerin fen okuryazarlık becerilerini etkileyen değişkenlerin PISA (The Program for International Student Assessment) 2015 verilerini kullanarak modellenmesidir.PISA 2015'te odaklanılacak alan olarak belirlenen fen yeterlik puanı, modelleme sürecinde bağımlı değişken olarak kullanılmıştır. Bu skor, öğrencilerin fen okuryazarlıklarına ilişkin yeterlik düzeylerinin ortalaması alınarak elde edilmiştir. Çalışmada kullanılan bağımsız değişkenler ise öğrenci düzeyi ve okul düzeyi olmak üzere iki düzey altında toplanmıştır. Fen okuryazarlığını etkilediği düşünülen öğrenci düzeyindeki değişkenlere faktör analizi uygulanarak, bu veriler beş boyuta indirgenmiştir. Öğrencilerin fen okuryazarlığı becerilerine hangi faktörlerin etki ettiğini ortaya çıkarabilmek için öğrenci ve okul düzeyindeki veriler kullanılarak çok düzeyli regresyon modellemesi çalışılmıştır. Fen okuryazarlık puanına en fazla etkiyi gösteren `Fen ekipman durumu okul` değişkenidir. Diğer değişkenlerin fen okuryazarlık puanına etkisi ise sırasıyla eğitim maddi engeller okul, eğitim eğitmen eksikliği okul, diğer ekipmanlar okul, bilgisayar, çalışma masası şeklinde devam etmektedir.Elde edilen sonuçlar yorumlandığında, öğrencilere öncelikle ders çalışmak için uygun ortamın sağlanmasının öğrenim hayatlarındaki başarılarını arttırmalarında ne kadar önemli olduğunu görmekteyiz. Ebeveynlerin evde, öğretmenlerin ise okulda öğrencileri ders çalışmaya, bilimsel araştırma yapmaya teşvik etmeleri ve daha çok merak edip daha çok soru sormalarını sağlamaları yararlı olacaktır. Ayrıca okullardaki imkanların arttırılması, öğrencilerin bilime ve teknolojiye daha çok yönlendirilmesi gibi çalışmaların yapılması da fen okuryazarlık puanları açısından gelişme görülmesine katkıda bulunacaktır.

In order to reach a developed society, we should first focus on education. The more developed the education level of a society, the more hopeful the future of that society is. For this reason, it is extremely important to measure the success of the education system. From previous studies, it is known that the success of students is affected, among other things, by individual psychologies and personalities, schools' environment and teachers' support. In accordance with these parameters, the aim of this study is to develop a model so as to detect variables having impact on Turkish students' science scores, by using the latest data made available by the Programme for International Student Assessment (PISA) in 2015. The science competency score, which is determined as the focused area in PISA 2015, is used as a dependent variable in the modeling process. This score is calculated as the average of the students' level of science scores. Factor analysis is applied to the independent variables for the purpose of data reduction. After obtaining the factors, two level multilevel regression models are developed to examine the students' science scores. `Science equipment status school` is the variable having the largest effect on science score. The other effective variables on science score can be listed as the following: material obstacles, absence of teachers, other equipment, gender, age, possession of a computer, study desk, internet and love of science work etc. If the results are interpreted, it can be clearly seen that encouraging students for doing scientific research is enormously important. As a result, it can argued that it would be useful for parents to encourage their children both to study at home and do scientific research, and also to teach them the importance of asking questions.