Hastalara verilen evde kan basıncı ölçümü eğitiminin kan basıncı takipleri üzerine etkisi

Abstract

ÖZETHastalara Verilen Evde Kan Basıncı Ölçümü Eğitiminin Kan Basıncı Takipleri Üzerine EtkisiGiriş ve Amaç: Hipertansiyon (HT) ülkemizde ve Dünya'da önemli bir mortalite ve morbidite sebebidir. Kan basıncı (KB) kontrol altına alınarak kardiyovasküler hastalıkların mortalite ve morbiditesi de azaltılabilir. Hipertansiyon tanı ve tedavisi için sıklıkla evde kan basıncı takibi istenmektedir. Evde yapılan kan basıncı ölçümünün ve takibinin doğru yapılması önemlidir. Bu araştırmanın amacı Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim Aile Sağlığı Merkezi (E-ASM)'ne başvuran hipertansiyon hastalarına verilen evde kan basıncı ölçümü eğitiminin kan basıncı takipleri üzerine etkisini araştırmaktır.Yöntem: Araştırma eğitim müdahale çalışmasıdır. Marmara Üniversitesi Pendik E-ASM'de 1 Eylül- 31 Aralık 2016 tarihleri arasında yürütülmüştür. Araştırmanın evreni Marmara Üniversitesi Pendik E-ASM'ye 1 Eylül- 31 Aralık 2016 tarihlerinde başvuran18 yaş üstü tüm hipertansiyon hastalarından oluşmaktadır. Katılımcıların sosyodemografik verileri, hastalıkları, kullandıkları ilaçlar ile kan basıncı ölçüm aleti ile ilgili soruları içeren anket formu araştırıcı tarafından yüz yüze görüşme şeklinde katılımcılara uygulanmıştır. Ardından herbir hastanın tam bir sitemik muayenesi yapılmıştır. Türk Hipertansiyon Uzlaşı Raporu'na uygun olarak yapılan, ofis kan basıncı ölçümü 180/110mmHg'den düşük olan ve evde kan basıncı ölçen hastalar takiplere davet edilmiş ve kullandıkları ilaçlarda herhangi bir değişiklik yapılmadan, herzaman yaptıkları gibi 7 günlük kan basıncı ölçümü yapmaları ve kullandıkları kan basıncı ölçüm aletini getirmeleri istenmiştir. Kan basıncı 180/110 mmHg'den yüksek olan hastalar için kılavuzlara uygun şekilde tedavi ve takip planlanmıştır. Evde kan basıncı ölçümlerinin getirildiği 2. kontrolde, hastanın kendi cihazı ile araştırıcının, bir kontrol listesi eşliğindeki gözlemi ile KB ölçümü yapması istenmiş, ardından araştırıcı tarafından kalibre edilmiş civalı bir sfingomanometre ile tekrar KB ölçülmüştür. Sonrasında hastalara, kullanılan aletle ilgili bilgi verilip, Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği resmi sitesinde yer alan, tavsiye edilen kan basıncı ölçüm aletleri http://www.turkhipertansiyon.org/pdf/OnayliAletler_052015.pdf ve yine aynı derneğin sayfasında konu ile ilgili yer alan http://www.dableducational.org , British Hypertension Society'nin sayfasında yer alan http://bhsoc.org/files/8414/5710/6814/Home_Use.pdf internet adreslerindeki listelere göre önerilmeyen bir aletse değiştirilmesi önerilmiş ve evde doğru kan basıncı ölçümü ile ilgili hasta merkezli birebir eğitim verilmiştir. Takiplerde KB <160/100 mmHg olan hastalara herhangi bir tedavi müdahalesi yapmadan, ancak herhangi bir ilaç kullanıyorsa da kullanmaya devam ederek tekrar 5-7 günlük kan basıncı takibi yapmaları istenmiştir. Üçüncü vizitte ikinci kez 5-7 günlük tansiyon takibi ve kullanılan cihazın getirilmesi istenerek kontrol listesi ile tekrar değerlendirilmiştir ve araştırıcı tarafından KB ölçümü ile kontrol edilmiştir. Eğitim öncesi ve sonrası evde kan basıncı değerlerinin ortalaması ile ofiste yapılan hasta ve araştırıcı ölçümleri analiz edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS (Statistical Package for Social Sciences) istatistiksel paket programı kullanılmıştır. Bulgular: Araştırma 40 kadın (%74,1), 14 erkek (%25,9) olmak üzere toplam 54 kişi ile tamamlanmıştır. Katılımcıların yaş ortalaması 57±11,3 yıldır. Katılımcıların kullandığı KB ölçüm aletlerinin hiçbirinin kalibrasyonu bulunmamaktadır ve 16 tanesi (%29,6) önerilenler listesinde değildir. KB ölçümü eğitimi sonrası hastaların kendi KB ölçüm aletleriyle ofis ortamında yaptıkları ölçümlerde ve 5-7 günlük ölçüm takibi ortalamalarında eğitim öncesi KB ortalamalarına göre anlamlı düşüşler olmuştur (p<0,01). Hastaların kendi aletleriyle ofiste yaptığı ölçümlere bakıldıında eğitim öncesi ortalamaları 138±15,6/80±11,5 iken eğitim sonrasında 129±11/73±8,9 olduğu, hastaların evde yaptıkları ölçüm ortalamalarına bakıldığında eğitim öncesi 130±12,6/76±9,5 iken eğitim sonrası ortalamaların 124±12/72±8,4 olduğu görülmüştür.(Her iki bulgu için de p<0,01). Hastaların kan basıncı ölçümlerinin değerlendirildiği gözlem kontrol listesi puanı eğitim sonrasında 5,3±1,39'dan 9,9±0,23' e yükselmiştir (p<0,01). Sonuçlar: Hipertansiyon hastalarına verilen kan basıncı ölçümü eğitimi hastaların ölçüm sonuçlarında değişiklikler yaratmıştır. Eğitim sonrası ölçümlerin anlamlı oranda daha düşük olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca hastaların eğitim sonrası gözlem listesine göre puanları artmış olup, eğitimden sonra hastaların kan basıncı ölçümünde dikkat edilmesi gereken noktaları daha iyi bildikleri bulunmuştur. Poliklinik ortamında verilen kısa bir kan basıncı ölçüm eğitimi ile gereksiz ilaç kullanımları engellenebilir.Anahtar kelimeler: Kan basıncı ölçümü eğitimi, eğitim müdahalesi, kan basıncı ölçüm tekniği, evde kan basıncı takibi, kan basıncı ölçüm aletleri

ABSTRACTEffect of the structured home blood pressure measuring education program on the measurements of the blood pressureBackground and Aim: Hypertension is an important cause for mortality and morbidity in our country and in the world. Risk of mortality and morbidity of cardiovaskuler diseases have been shown to be reduced by controlling blood pressure. Home blood pressure monitoring is recommended in recent ESC and ESH guidelines. It is importanat to make the correct measurement and monitoring of blood pressure. The aim of this study is to investigate the effect of the structured home blood pressure measuring education program on measurements of the blood pressure, given to hypertensive patients at Marmara University Pendik Education Family Health Center.Method: This is an interventional study. It was carried out between 1 September – 31December 2016 at Marmara University Pendik Education Family Health Center. A questionnaire was applied face to face to the participants by the investigator including the questions about sociodemographic data, disesases,drugs and blood pressure measuring devices. Then the systemic clinical examination of each patient was performed. The participants who have a home blood pressure device, were invited to follow up and make 5-7 days blood pressure measurements at home in the way as they always do, without any changes in the medication they use; and were asked to bring their devices to the second visit,whose blood pressure measurements less than 180/110 mmHg at the office measurement in accordance with The Turkish Hypertansion Concensus Report 2015. Treatement and follow-up were planned for patients with blood pressure greater than 180/110, according to The Turkish Hypertansion Concensus Report 2015. At second office visit, participants had brought their home blood preasure measurement follow up, we wanted to the participants were asked to measure their blood pressure by their own devices; while the reasercher observed the measurement with a check list. Then the reasercher measured the participants' blood pressure by a mercury calibrated sphingomanometre and gave information about the device that the participant using. If the device was not on the recommended list, the researcher offered to change the device and gave the patient a structured face to face education about true home blood pressure measurement technics and explained the important points of measurement. Patients, with blood pressure < 160/100 mmHg were asked to repeat the 5-7 days blood pressure measurements without any intervention of treatement and were asked them to bring their own devices to the third visit. At third visit the reasearcher controlled the participants by a check list again while self blood pressure measuring and measured the participants' blood pressure by a mercury calibrated sphingomanometre. The average of blood pressure values of patients' measurement at home,office and investigator's measurements were analyzed, then they were compared before and after education. SPSS 21.0 statistical software package were used for statistical analysis of the data. Results: The participants were totaly 54, including 40 women (%74,1) and 14 men (%25,9). Participants's mean age was 57±11,3 years. None of the participants' devices were calibrated and 16 (%29,6) of the devices were not on the recommended devices list. After the education; patients' office measurements made by their own devices decreased from 138±15,6/80±11,5 to 129±11/73±8,9 and their 5-7 days home measurements decreased from 130±12,6/76±9,5 to 124 ±12/72±8,4 and they are statistically significant.(p<0,01). After the education; the check list score , contains patients' measurements evaluation, was increased then 5.3 ±1,39 to 9,9 ±0,23 and it is statistically significant too.(p<0,01) The education about correct measuring blood pressure, given to the patients with hypertension, affected the measurements of patients. The post training measures were found to be significantly lower. In addition, after education patients' check list scores were increased, patients became more knowledgeable about blood pressure measurement, with true measurements unnecessary drug use can be prevented.Keyword: Education of measuring blood pressure, interventional study, technics of blood pressure measurement, home blood pressure , blood pressure follow-up, blood pressure measuring devices