234 numaralı şerìyye sicili Hicri 1322-1325/ Miladi 1903-1907

Abstract

ÖZET Osmanlı Devleti idarî birim olarak ülke en fazla sancak ve kazalara, diğer bir ifade ile kadılıklara ayrılmaktadır. Sancak ve kazaların dinî, hukukî, içtimaî ve hatta idarî konularla alakalı meseleleri, kadıların sorumlulukları dahilindedir. Kadılar devletin sancak ve kazalardaki başlıca temsilcileridir. Araştırmanın konusu olan Maraş'ın 234 nolu seriye sicili 1903-1907 tarihlerini kapsamaktadır. Bu tarihte Maraş, Halep vilayetine bağlı bir sancaktır. Araştırmada, 100.-200. sayfalan arasında bulunan 134 adet belge incelenmiştir. Bu belgeler, 1905-1906 tarihlerine ışık tutmaktadır. 234 nolu defterde incelenen 134 adet belgenin 44 adeti vekâlet işlemleri ile alakalı olup 90 adedi ise nikâh, tereke, veraset, vâsi tayini, vazife tevcihi, borç hukuku, vakıf ve gün ilânı gibi kadıya intikal etmiş dava ve işlemlerle ilgilidir. Araştırılan 134 belgenin dörte üçü müslüman tebaa ile alakalı iken, geriye kalan dörte biri ise gayrimüslim tebaa ile alakalıdır. Belgeler, gayrı müslim azınlığın müslümanlar ile bir arada adalet ve hoşgörü içinde yaşadıklarını göstermektedir. İncelenen 234 nolu defterde 1905-1906 tarihleri arasında Maraş şehir tarihinin sosyo-ekonomik, dinî, hukukî, idarî ve demografik yapısı hakkında ayrıntılı bilgi bulunmaktadır. Bu bilgiler günümüz insanının geçmişi öğrenip geleceğini yönlendirmesini sağlayacaktır. Maraş'ta yaşayan gayr-ı müslimlerin, müslümanlara, müslümanlarm; gayr-ı müslimlere vekâlet verdiği ve mahkemede gayr-ı müslimlerin haklı bulundukları davalar görülmüştür. Belgelere göre, haklı bulunanlar zimmî de olsa, mahkemece, adaletin gereği yerine getirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Kadı, Mahkeme, Maraş, Osmanlı, Tereke, Şer'iye Sicili, Vekalet XC YÜKSEKÖĞRETİM KURULU POKÖMANIASYON MERKEZİ

ABSTRACT Ottoman state was divided into subdivision and districts in the other expression, it was divided into magistrate section in the country. The religion, justice social and even administration matters of subdivision and districts were under the responsibility of judge. Judges were the main representatiw of government in subdivision and districts. Our study is about judgement register numbered 234 in Maraş between the years 1903 and 1907. In this period Maraş was a subdivision depend on Halep. In this study 134 documants give between pages 100-200 which belong to 1905-1906 were studied on. These dokumants give us some informations about the period 1905-1906. 44 documents are abaut proxy, and the others are about inheritance heritage, guardian, appoinment, dept law, foundation and crescent Most of these 134 documents which we studied on are about moslem people and about one fourth is about nom moslem people. Thus, we had a chance to have knowledge about the socio-economic, religion, juridical, administration and population of Maraş between 1905- 1906 because of 234 numbered register. These knowledges give us a chance to relate the future with past and also and light the past. And also in this study it was determined that non moslem had eiven