Hisse senedi endekslerinin makro ekonomik değişkenler ile analizi: İMKB`de bir uygulama: 1986-1997

Abstract

ÖZET Sermaye piyasasının temel göstergelerinden biri olan hisse senedi endekslerinin genel ekonomik durumu yansıtmaları, piyasanın durumu ile ilgili bilgi vermeleri, piyasa performanslarının değerlendirilmesinde kullanılmaları, yatırımcıların kolay ve çok düşük maliyetle yatırım kararlan alıp uygulamalarını sağlamaları, piyasalar arası karşılaştırmalarda kullanılmaları gibi birçok özellikleri vardır. Ekonominin barometresi menkul kıymet borsalarıdır. Menkul kıymetler borsasımn barometresi ise endekslerdir. Bu özellikleri nedeniyle İMKB Endeksi, piyasa göstergeleri ve makro ekonomik değişkenler kullanılarak, eşanlı (simültane) ve tek denklemli modeller ile analiz edilmektedir. Makro ekonomik faktörlerden enflasyon ve faiz oranının İMKB Endeksine etkileri incelenmektedir. Analizlerde enflasyonun endeks üzerine hem doğrudan hem de dolaylı etkisinin bulunduğu saptanmıştır. Enflasyon diğer piyasa göstergelerini etkilerken dolaylı olarak endeksi de etkilemektedir. İşlem hacmi ile İMKB Endeksi arasında yüksek oranda pozitif ilişki vardır. Piyasa değeri ve işlem miktarı da İMKB Endeksi ile karşılıklı etkileşimi olan piyasa göstergeleridir. Faiz oram da İMKB Endeksi ile yüksek pozitif ilişki göstermektedir. Ancak bu beklenenin aksine bir durumdur. Anahtar Kelimeler: Hisse senedi endeksi: Piyasa göstergeleri: İMKB endeksleri: Enflasyon : Faiz oram IV

ABSTRACT One of the capital market's main indicators is stock market index which reflects the general economy, gives knowledge about the situation of the capital market. It's used to appreciate the performance of the capital market and used to appraise the performance of the capital market. It enables the investors to make decision and apply in investing with a low cost. It's used in comparing between the capital markets. These aspects are very important in accordance with the efficiency of markets increase of profundity, running efficiently and fulfiling its tasks enable the capital markets' s growing. The major stock market indexes and ISE index were examined with all their aspects. Simültane and single equation were analized using ISE index market indicators and economical changes. As macro economical factors the effects of inflation and the rate of interest have been stabilized. The effect of the inflation over index both directly and indirectly has been found out. Inflation affects the market indicators and indexes indirectly as well. There is a higher positif relation between the trading volume and ISE. Both the market value and the trading volume are market indicators which mutually interaction with ISE index. There is also higher positif relation between the rate of interest and ISE index. However, this is a contrary situation to the expectation. Key Words: Stock Indexes: Market Indicators: ISE Indexes: Inflation: Rate of Interest