Lise öğrencilerinin alkol ve madde kullanım özellikleri, alkol ve madde kullanımını arttıran risk faktörleri ile bunlara yönelik uygulanabilecek önleme programlarının belirlenmesi

Abstract

Sigara, alkol ve madde bağımlılığı dünya genelinde morbidite ve mortalite yaratan önemli bir sağlık sorunudur. Adolesan dönemdeki sigara, alkol ve madde kullanımı ise yetişkinlikte kullanımın devam etmesi ve bağımlılık için önemli bir risk faktörüdür. Bu çalışmanın amacı lise dönemindeki adolesanların sigara, alkol ve madde kullanım özellikleri ile risk faktörlerini belirleyerek tespit edilen faktörlere yönelik eylemler önermektir. Bu çalışma tanımlayıcı özellikte kesitsel bir araştırmadır. Çalışmamıza Hatay Samandağ ilçesinde öğrenim gören 1309 lise öğrencisi katılmıştır. Katılımcılara uygulanan veri toplama aracımızda The European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs grubunun 2015 yılında kullandığı ölçeğin ilgili kısımları, Güçler ve Güçlükler Anketi, Çocukluk Çağı Travmaları ölçeği, Bağımlılık Profili İndeksi Klinik Formu yer almıştır.Çalışmaya katılan öğrencilerin %57,7'si kadın, %42,3'ü kadın, %26,3'ü 14-15 yaş, %51,1'i 16-17 yaş, %22,6'sı 18 ve üstü yaş grubundadır.Katılımcıların %21,1'i yaşamları boyunca en az bir kez sigara, %72,9'u alkollü içki, %3,1'i esrar kullandığını belirtmiş, erkeklerde kullanmış olma oranları daha yüksek bulunmuştur.Çevresinde sigara, alkol ve sigara kullanan arkadaşı bulunan, dersten kaçma ya da okulu asma amaçlı devamsızlık yapan, not ortalamasınını ortalamanın altında değerlendiren, sigara, alkol ve esrara ulaşımları kolay olan, davranış sorunları skorları yüksek, sosyal davranış skorları düşük olan, fiziksel istismar, fiziksel ihmal, duygusal istismar, duygusal ihmal, cinsel istismar skorları yüksek olan, öfke kontrol yetersizliği, heyecan arama davranışı, dürtüsellik, depresyon ve anksiyete skorları yüksek olanların kullanımları farklı maddeler için değişen oranlarda daha yüksek bulunmuştur.Lise öğrencilerinde sigara, alkol ve madde kullanımının önüne geçmek için yapılan çalışmalarda ortak veri toplama aracı kullanılmalı, öğrencilere madde kullanımı ve bağımlılık ile ilgili eğitim verilmeli, öğrencilerin kişilik özellikleri, ruhsal durumları ve geçmiş travmaları sorgulanarak riskli öğrenciler ile özel olarak ilgilenilmelidir.

Tobacco, alcohol and drug addiction ise an important health issue worldwide due to its morbidty and mortality. Tobacco, alcohol or drug use during adolescence is a serious risk factor for adult use and addiction. Purpose of this study is to assess charachteristics of tobacco, alcohol and drug use among high school students and the factors which increases usage; and then suggest interventions to reduce risk factors.This study is a cross-sectional study with descriptive characteristics. 1309 high school students from Samandag district of Hatay participated in our study. Data was collected by surveys. The questionnaires inclueded relevant parts of The European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs 2015 questionnaire, Strengths and Difficulties Questionnaire, Childhod Trauma Questionnaire and The Addiction Profile Index Clinical Form.57,7% of the students were female and %42,3 were male. 26,3% were in 14-15 age group, 51,1% were in 16-17 age group and 22,6% were 18 or above.21,1% of the participants had tried tobacco, 72,9% had tried alcohol and 3,1% had tried marijuana at least once during their lifetime. Males had higher usage rates.Adolescents who have friends using tobacco, alcohol or drugs, class absence with no excuse, perceptions of having below avarage grades, easy access to tobacco, alcohol and drugs, higher scores in conduct problems, lower scores in prosocial behaviour, higher scores in physical abuse, physical neglect, emotinal abuse, emotinal neglect, sexual abuse, higher scores in anger management problems, novelty seeking behaviour, impulsivity, depression and anxiety were more likely to have tried tobacco, alcohol and drugs.To be able to prevent usage of tobacco, alcohol and drug usage among high school students; we suggest using common questionaries in studies, educating students about usage and addiction of drugs, also screening studenst about personal qualities, state of mind and trauma history and then deal with students under risk.