Yerel cin mısır (Zea mays everta) popülasyonlarının verim performanslarının Sumbas ilçesi koşullarında araştırılması

Abstract

Bu araştırma 2014 yılında Osmaniye ili Sumbas ilçesi koşullarında yerel cin mısır popülasyonlarının verim performasları araştırılarak bu ekolojiye uygun yüksek verimli ve kaliteli cin mısır çeşitlerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür.Tesadüf blokları deneme desenine göre dört tekerrürlü olarak kurulan bu araştırmada 2 adet yerel cin mısır çeşidi ve 15 adet yerel cin mısır popülasyonu kullanılmıştır.Araştırmada incelenen cin mısırı genotiplerinin bitkisel özelliklere ait en düşük ve en yüksek değerler sırasıyla tepe püskülü çiçeklenme zamanı 68.5 (Edirne Beyaz Cin)- 84.25 gün (Çanakkale Patlak), koçan püskülü çıkış zamanı 74.75 (Edirne Beyaz Cin)- 88.75 gün (Çanakkale Patlak), ilk boğum yükseklik ortalaması 8.25 (Samsun Cin)- 16.5 cm (Çanakkale Sarı Cin), ilk bogum çap ortalaması 1.35 (Çanakkale Beyaz Cin)- 2.2 cm (Nermincin), bitki boyu 176.050 (Çanakkale Patlak)- 236.975 cm (Balıkesir Cin), koçanın bağlandığı boğum çapı 1.05 (Çanakale Patlak 2013)- 1.9125 cm (Balıkesir Cin), koçan çapı 2.3075 (Tokat Erbağ)- 3.1825 cm (Bafra Kosukköy) arasında değiştiği kaydedilmiştir.Cin mısırı genotiplerinin tane verimine etkili özelliklerin en düşük ve en yüksek değerleri sırasıyla koçan sayısı 1 (Tokat Erbağ)- 1.3 adet (Samsun Cin), koçan sırasında tane sayısı 28.6 (Konya Patlak)- 45.65 adet (Balıkesir Beyaz Cin), koçanda sıra sayısı 14.40 (Çanakkale Patlak)- 17.66 adet (Kadirli Cin), bin dane ağırlığı 128.793 (Tokat Erbağ)- 181.063 g (Bafra Kosukköy), dane oranı %74.75 (Nermincin)- %87.25 (Konya Patlak), dekara verim 240.63 (Tokat Erbağ)- 808.58 kg/da (Kadirli Cin) arasında değiştiği belirlenmiştir. Genotiplerin kalite kriterleri sırasıyla en düşük ve en yüksek ölçümler sırasıyla patlamayan dane oranı %0.018 (Samsun Beyaz Cin)- %0.075 (Balıkesir Cin), patlama oranı %0.925 (Balıkesir cin)- %0.983 (Samsun Beyaz Cin), patlama hacmi 50 g için 15.550 cm3 g-1 (Samsun Beyaz Cin)- 21.780 cm3 g-¹ (Çanakkale Sarı Cin), protein oranı %8.435 (Tokat Erbağ)- 16.65 (Sakarya Hanköyü), yağ oranı %3.003 (Konya Patlak)- %6.65 (Sakarya Hanköyü), kuru madde oranı %86.65 (Sakarya Hanköyü)- 88.003 (Kadirli Cin), nişasta oranı %76.76 (Çanakkale Beyaz Cin)-%80.168 (Konya patlak) değerleri arasında değiştiği tespit edilmiştir.Sonuç olarak en yüksek verim değeri Kadirli yöresinden toplanan populasyondan elde edildiği ve patlama oranınında iyi olduğu kaydedilmiştir. Yerel cin mısırıpopülasyonların bazı bitkisel, verimle ilgili özellikler ve kalite özellikleri yönünden yerel çeşit olan Nermin cin ve Antcin 98'den daha yüksek değerlere sahip olduğu belirlenmiştir. Araştırmanın en az iki yıllık denenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.Anahtar Kelimeler: Yerel patlak mısır, verim, kalite kriterleri

This research was conducted in 2014 to investigate the yield performance of local popcorn populations in the Sumbas town of Osmaniye province and were determined high yield and quality popcorn varieties under this ecology suitability. In this research, which was established as four replications according to randomized blocks trial design, and two local popcorn varieties and fifteen local pocorn populations were used. The lowest and highest values of plant characteristics of investigated popcorn genotypes were 68.5 (Edirne white popcorn)- 84.25 day (Çanakkale popcorn) for the ear tassellin emergence time respectively. The ear silk emergence times were 74.75 (Edirne white popcorn)- 88.75 day (Çanakkale popcorn). It was determined that avarage of first note height and first note diameter were 8.25 (Samsun popcorn) – 16.5 cm (Çanakkale yellow popcorn) and 1.35 (Çanakkale white popcorn)- 2.2 mm (Nermincin) Plant height was found as 176.050 (Çanakkale popcorn)- 236.975 cm (Balıkesir popcorn). The diameter of ear note were 1.05 (Çanakale popcorn)- 1.9125 cm (Balıkesir popcorn), and also diameter of ear were found as 2.3075 (Tokat Erbağ popcorn)- 3.1825 cm (Bafra Kosukköy popcorn). The lowest and highest values of grain yield effective properties of popcorn genotypes were determined as 1 (Tokat Erbağ popcorn)- 1.3 unit (Samsun popcorn) for ear number, 14.40 (Çanakkale popcorn)- 17.66 unit (Kadirli popcorn) for number of grains on per ear row, 128.793 (Tokat Erbağ popcorn)- 181.063 g (Bafra Kosukköy popcorn) for thousand seed weight, %74.75 (Nermin popcorn)- %87.25 (Konya popcorn) for grain ratio, 240.63 (Tokat Erbağ popcorn)- 808.58 kg da-1 (Kadirli popcorn) for grain yield respectively. The lowest and highest quality criteria of genotypes were %0.018 (Samsun white popcorn)- %0.075 (Balıkesir popcorn) for unexploding grain ratio, %0.925 (Balıkesir popcorn)- %0.983 (Samsun white popcorn) for popping ratio, 15.550 cm3 g-1 (Samsun white popcorn)- 21.780 cm3 g-1/50 g (Çanakkale yellow popcorn) for popping volume, %8.435 (Tokat Erbağ popcorn)- %16.65 (Sakarya Hanköyü popcorn), for protein ratio, %3.003 (Konya popcorn)-%6.65 (Sakarya Hanköyü popcorn) for oil rate, %86.65 (Sakarya Hanköyü popcorn)- %88.003 (Kadirli popcorn) for dried matter ratio, %76.76 (Çanakkale white popcorn)- %80.168 (Konya popcorn) for starch ratio respectively.As a result, it was noted that the highest yield was obtained from the population collected from the Kadirli region and the explosion rate was seen to be good.Local popcorn populations have been found to have higher values than native varieties like Nermin popcorn and Ant popcorn in terms of some plan, yield related characteristics and quality characteristic. It has been concluded that the trial should be tested for at least two years.Keywords: local popcorn, yield, quality characteristics.