İngiliz kaynaklarına göre 1930–1939 arası Türk-İngiliz ilişkileri

Abstract

Bu tez, 1930 sonrasında Türk-İngiliz ilişkilerinde gelişen dostluğu ve iki ülkenin Avrupa'da meydana gelen olaylar neticesinde, uluslararası ortamda işbirliğine gidiş sürecini ortaya koymaktadır. Konu ele alınırken, gelişen dostluk üzerinde durulmakta ve dönemin şartları neticesinde iki ülke arasında işbirliği süreci vurgulanmaktadır. Resmi olarak 16. Yüzyılda başlayan Türk-İngiliz ilişkileri, 19. yüzyılın son çeyreğinde İngiltere'nin Osmanlı Devleti toprak bütünlüğünü koruma politikasından vazgeçmesine kadar iyi bir seviyede ilerlemiştir. Taraflar Birinci Dünya Savaşı ile karşı saflarda yer almış ve bu çatışma ortamı Milli Mücadele sürecinde İngiltere'nin Yunanistan'a destek vermesi ile devam etmiştir. Milli Mücadele sonrasında imzalanan Lozan Barış Antlaşması ile iki ülke arasında ilişkiler normal bir düzeyde ilerlemiştir. 1930 yılı itibariyle iki ülke arasında dostluğun gelişmesi için adımlar atılmaya başlanmıştır. İki ülke arasında yaşanmaya başlanan yakınlaşmada Türkiye'nin dış politikasına ağırlık vermeye başlamasının yanı sıra uluslararası ortamda meydana gelen gelişmeler de önemli bir etken olmuştur. Türkiye ile İngiltere arasında gelişen dostluk, iki ülkenin çıkarlarının kesişmesi neticesinde uluslararası alanda işbirliğinde kendisini göstermiştir.Türkiye ile İngiltere'nin birbirine yakınlaşmasında bir etkende, iki ülkenin de izlemiş olduğu barış politikası olmuştur. Atatürk'ün, Türkiye'nin politikasını `Yurtta sulh cihanda sulh` olarak belirlemesi ve Türkiye'nin yayılmacı bir politikadan yana olmaması İngiltere'nin dikkatini çekmiştir. Bunların yanı sıra Türkiye'nin jeopolitik konumu da İngiltere'nin Türkiye'ye yakınlaşmak istemesinde etkili olmuştur. Türkiye ise dünya'nın en önemli devletlerinden biri konumunda olan İngiltere'nin desteğini değerlendirerek dış politikada etkili olmak istemiştir. Bu çalışmada, 1930 sonrasında iki ülke arasında dostluğun gelişmesinde ve iki ülkeyi işbirliğine götüren süreç üzerinde durulmuştur. İngiliz kaynakları kullanılarak iki ülkeyi yakınlaştıran olaylar ortaya konmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: İngiltere, Türkiye, Dostluk, İşbirliği, Revizyonist, Anti-Revizyonist

This thesis focusus on the development of freindship in Turkish-British relations after 1930 and the cooperation between two countries in international arena by the reason of the events that took place in Europe. When handling the subject, ıt is focused on the devoloping friendship and the cooperation between two countries by the reasons of the events of the priod.The Turkish-British relations which officially began in the 16th century went on well untill the Britian gave up the protecting the territorial integrity of the Ottoman Empire in the last quarter of the 19th century. The parties have taken placa in the opposing camp and this conflict situation went on the during the Turkish Independence War becouse Britian provided support to Greece. The relations between two country has progressed to a normal level by signing the Lausanne Peace Treaty after the Independence War.As of the year 1930, devolopment of friendship between two countries began to take place. Beside the important events took place in the international arena, the importance that Turkey gave to his foreign policy has also been an important factor for the rapprochement between the two country. The growing friendship between Turkey and Britian has showed itself in cooperation in international arena as a result of intersection of the interests. The peace policy that two country has followed, has been another factor in the rapprochement of Turkey and Britian. The policy that Atatürk has set for Turkey which is `Peace at home peace in the world` and shows that turkey is not in favor in expensionist policy, has attracted the attention of Britian. Beside this, Turkey's geopolitical position has been important factor for Britian to be closer to Turkey. Turkey wanted to be effective in foreign policy by using the power of Britian which was the most powerfull country of the world.In this study it is focused on the process that leads the two country to cooperation after the development of the friendship. It is tried to reveal the events that brought two country close to eachother by using British resources. Keywords: Turkey, Britian, Friendship, International, Revisionist, Anti-revisionist