1827-1912 tarihli İsveç Ahkâm Defteri`nin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi

Abstract

Arşivler tarih araştırmalarında büyük önem taşımaktadır. Üç kıta üzerinde geniş bir coğrafyada hüküm sürmüş Osmanlı Devleti, kuruluşundan itibaren önemli yazışmaları ve kayıtları saklamış ve arşiv oluşturmuştur. Osmanlı Devleti'nin bu arşivi, hüküm sürdüğü topraklar üzerinde sonradan kurulan onlarca devlet için de önemlidir. Osmanlı Devleti'nden Türkiye Cumhuriyetine geçen arşiv sadece Türkiye için değil bu kurulan devletler için de önemlidir. Divan-ı Hümayun Osmanlı Devleti'nin en önemli kurumlarından biridir. Divan-ı Hümayunda görüşülen siyasi, askeri ve sosyal açıdan önemli kararlar niteliğine göre çeşitli defterlere kaydedilirdi. Bu defterlerden biri de `Düvel-i Ecnebiye Defterleri`dir. Bu defterler Divan-ı Hümayun kalemlerinden Amedi Kalemi tarafından kaleme alınırdı. Bu defterlerde anlaşma ve ahitname metinleri, görüşme mazbataları, protokoller, yabancı elçilere, konsoloslara ve tüccarlara ait yazılar, nişan, konsolosluk beratları, yol hükümleri, elçi ve konsoloslara tanınan imtiyazlar, giyecek yiyecek ve içeceklerine karışılmaması, çeşitli vergilerden muaf tutulmaları, özel mahkemelerde yargılanmaları gibi konularını içeren hüküm ve beratlar bu defterin konuları arasındadır. Bu defterlerden birisi de İsveç Ahkâm Defteridir. Osmanlı Arşivi'nde 1758-1912 yılları arasında İsveç'e ait iki tane defter bulunmaktadır. Bu çalışmada 1827-1912 yılları arasında İsveç Ahkâm Defterinde kayıtlı olan hükümlerin transkripsiyon ve değerlendirilmesi yer almaktadır. Bu yıllar arasında İsveç'e gönderilen hükümler arasında konsolos tayinleri, konsoloslara tanınan imtiyazlar, yiyecek ve içeceklerine karışılmaması, özel yargılanma, ticaret izinleri gibi konuları içeren hükümler yer almaktadır.Anahtar Kelimeler: Ġsveç, Osmanlı Devleti, Ahkâm, Düvel-i Ecnebiye.

The archives have great importance in history research. The Ottoman Em-pire that ruled over three contitents, had kept the important records and corres-pondences and put together archive since its foundation. This archive of the Otto-man Empire is also important to many states that established on the lands that the Ottoman Empire ruled before. The archive passed from Ottoman to The Republic of Turkey is not only important for Turkey but also important for these countries.Divan-i Humayun is one of the most important institutions of the Ottoman Empire. Socially, political and military important decisions that discussed Divan-i Humayun were recorded in various books according to their qualities. One of those books is Düvel-i Ecnebiye Book. That book was written by Amedi Kalem clerical office of Divan-ı Hümayun. Pacts, contracts, negotiation returns, protocols, the articles of ambassadors, consuls, and merchants distinctions, consul certificates, road judgments, and the privileges for consuls and ambassadors about clothing, food and drinks, taxing, trial are among the subjects of that book, One of those books is the Sweden Ahkâm Book. There are two books belong to years 1758-1912.This study consists of the evaluation of judgment transcriptions recorded in. Sweden Ahkâm Book between the years 1827-1912. Between those years there were judgments include consul appointments, the privileges of consuls and permissions of trade among the judgements sent to Sweden.Keywords: Sweden, Ottoman Empire, Ahkam.