Koyunlarda freemartinizm rastlantılarının sitogenetik analiz ve polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) yöntemi ile araştırılması

Abstract

ÖZET KOYUNLARDA FREEMARTİNİZM RASTLANTILARININ SİTOGENETİK ANALİZ VE POLİMERAZ ZİNCİR REAKSİYONU YÖNTEMİ ÎLE ARAŞTIRILMASI SORUCUOĞLU, Kadir Kırıkkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi Danışman: Doç. Dr. Şükran ÇAKIR Eylül 2002,47 sayfa Memelilerde eşeyi belirleyen, Y kromozomunun varlığı veya yokluğudur. Y kromozomu varsa embriyo erkek birey olarak, yoksa dişi birey olarak gelişir. Memelilerde erkek ve dişiler arasındaki diğer bir fark da erkeğin eşey gelişiminin dişilerden daha erken dönemde başlaması ve tamamlanmasıdır. Bu nedenle çoklu ve farklı eşeyli gebeliklerden doğan dişi bireylerde, erkek fetüsün varlığı, üreme organlarında gelişim bozukluklarına neden olabilmektedir. Dişi bireylerde bu nedenle görülen eşey ile ilgili gelişim anomalilerine freemartinizm adı verilir. Bu çalışmada, Türkiye Tarım işletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) Hayvancılık Enstitüsü'nde, farklı eşeydeki çoklu doğum sonucu meydana gelmiş 43 dişi kuzudan kan alındı. Alınan kan örneklerinden lenfosit doku kültürü yöntemi ile kromozomlar elde edildi. Bu kromozomlarfaz kontrast mikroskopta incelendi ve her bireyde ortalama 100 metafaz kromozomu sayılarak dişi kuzular XX / XY kromozom kimerizmi yönünden araştırıldı. Hayvanların sitogenetik incelenmesinde 12 bireyde XX / XY kromozom kimerizmine rastlandı. 29 dişi kuzunun kan örneklerinden konsantre tuz solüsyonu yöntemi ile DNA' lan izole edildi. DNA örnekleri Y kromozomuna özgü primerlerle polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) yöntemi ile çoğaltıldı. Daha sonra bu örnekler agaroz jelde yürütülerek Y kromozomu içerip içermedikleri moleküler olarak araştırıldı. PCR yöntemi ile analizi yapılan 29 dişi kuzudan 5 bireyde Y kromozomu olduğu görüldü. Böylece farklı eşeyli çoklu doğumlardan elde edilen dişi kuzuların freemartinizm rastlantıları sitogenetik analiz ve polimeraz zincir reaksiyon (PCR) yöntemleriyle araştırıldı. Bu çalışma Türkiye yerli koyunlarında freemartinizm sıklığının, sitogenetik analiz ve PCR yöntemi ile çalışılması açısından ilk çalışmadır. Çiftlik hayvanları üzerinde bu ve benzeri çalışmaların bilgi birikimine ihtiyaç vardır. Anahtar Kelimeler : koyun, freemartinizm, kromozom kimerizmi, PCR, infertilite ıı

ABSTRACT THE SURVEY OF FREEMARTINISM INCIDENCE IN SHEEP BY USING CYTOGENETIC ANALYSIS AND POLIMERASE CHAIN REACTION METHOD SORUCUO?LU, Kadir Kırıkkale University Graduate School of Natural and Aplied Sciences Department of Biology, M. Sc. Thesis Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Şükran ÇAKIR September 2002, 47 pages Sexual charasteristics in mammals are determined by the presence of Y chromosome. Presence of Y chromosome leads to male embrio whereas absence of it leads to female embrio. In mammals, male embrios start and complete their sexual developments before female embrios. Then in multiple and heterosexual pregnancies, female fetuses suffers from the presence of their heterosexual male kindreds so that their genital systems may have developmental anomalies. Developmental anomalies created by this cause is termed freemartinism. It has been taken blood samples from 43 female sheep which had been born from pregnant sheep with multiple pregnancies and with co existence of female and male fetuses. Chromosomes has been obtaines from blood samples by tissue culture methods. These chromosomes have been examined under light microscope and a hundred metaphasic chromosomes have been counted for each female individual to investigate XX/XY chromosomal chimerism examined for XX/XY chimerism and it has iiibeen observed XX/XY chimerism in 12 cases during the cytogenetic investigation. DNA samples have been isolated from 29 female lambs by concentrated salt solution method. DNA samples have been multiplied with spesific primer by Y chromosome relatid polymerase chain reaction (PCR) method. Then these samples, has been observed in agarose jelly include Y chromosome. 5 cases of 27 female sheep which analysed PCR method have been detected to carry Y chromosome. Thus, presence of freemartinism in female lambs which born from female sheep which have sexually different multiple pregnancies is obsorved by using of the cytogenetic analysis and the polymerase chain reaction (PCR) method. This study is by first study in which Turkish Sheep have been observed in regard to presence of the freemartinism by using PCR method and cytogenetic analysis. There is need the accumulation of the knowledge obtarned from this study and similar studies on farm animals. Keywords: Sheep, freemartinism, chromosom chimerism, PCR, infertility IV