Kırıkkale ili Apodemus (Kaup, 1829) cinsi türlerinin biyolojisi ve ekolojisi (Mammalla:Rodentia)

Abstract

Bu araştırmada 2001 ve 2003 yıllan arasında Kırıkkale ilinden Apodemus cinsine mensup toplam 75 örnek incelenmiştir. Örnekler ölü ve canlı kapanlarla yakalanmıştır. Apodemus cinsini temsil eden türlerin ekolojik, biyolojik ve taksonomik özelliklerini ortaya koymak için örneklerin habitat, kürk rengi, üreme, beslenme davranışı, kıl morfolojisi, karyoloji ve baculum özellikleri ile ilgili bilgiler kaydedilmiştir. Bu araştırma sırasında beslenme davranışını gözlemek ve karyolojik analiz yapmak amacıyla sadece 5 birey laboratuarda kafes içinde bazı tohum ve meyvelerle beslenmiştir. Türlerin beslenme ile ilgili verileri sadece laboratuardan ve üreme ile ilgili verileri hem doğadan hem de laboratuardan kaydedilmiştir. Örneklerin baş iskeleti Mursaloğlu (1965)'na göre, baculum Li dicker (1968) 'e göre ve karyoloji Patton (1967)'a göre hazırlanmıştır.Kırıkkale ilinde Apodemus cinsine ait üç tür, Apodemus sylvaticus, A. hermonensis ve A. mystacinus'un yaşadığı saptanmıştır. Her üç türde de gebe bireylere Mayıs, Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında rastlanmıştır. Apodemus sylvaticus, A. hermonensis ve A. mytacinus türlerine ait diploid kromozom sayısı 48 olup temel kromozom kol sayısı Apodemus sylvaticus ve A. hermonensis' te 48, A. mytacinus'ta ise 54; otozomal kromozomların kol sayısı Apodemus sylvaticus ve A. hermonensis' te 46, A. mytacinus 'ta ise 50 olarak tespit edilmiştir. Bu araştırmada A. sylvaticus' a çok benzer tür olan A. hermonensis' m İç Anadolu Bölgesinde ilk defa kaydı verilmiştir. Anahtar Kelimeler : Apodemus, Ekoloji, Biyoloji, Kırıkkale İli, Türkiye.

In this study, 75 specimens of the genus Apodemus, collected between 2001 and 2003 from the Kırıkkale province were investigated. The specimens were cought using die and live traps. Habitat, pelage colour, reproductive, feeding behavior, hair morphology, karyology and baculum of the specimens were recorded to show the ecological, biological and taxonomical aspects of Apodemus species. During this study, to carry out karyologic analysis and to observe their feeding behavior only 5 specimens were kept fed with some seeds and fruits in cage at laboratory. Records on feeding behaviours were obtained only from the laboratory studies and records on reproductive features both from the field and laboratory studies. Skulls of specimens prepared according to Mursaloglu (1965), baculum to Li dicker (1968) and karyology to Patton (1967) were studied.It was determined that three species of the genus Apodemus, A. sylvaticus, A. hermonensis and A. mystacinus, live in the province of Kırıkkale. The pregnant specimens of each species were seen in May, June, July and August. The number of diploid chromosomes of A. sylvaticus, A. hermonensis and A. mystacinus is 48. It was determined that the number of arm of fundamental chromosomes is 48 in A. sylvaticus and A. hermonensis, and 54 in A. mystacinus; number of autosomal chromosomes is 46 in A. sylvaticus and A. hermonensis, 50 in A. mystacinus. It is the first time that a record of A. hermonensis that is similar to A. sylvaticus, was given from the Central Anatolia in this study. Key Words : Apodemus, Ecology, Biology, Province of Kırıkkale, Turkey.