Çok değişkenli kalite kontrolün döküm sanayiinde uygulanması

Abstract

ÖZETÇOK DEĞ ŞKENL KAL TE KONTROLÜN DÖKÜM SANAY NDEUYGULANMASIÖZEL, SunaKırıkkale ÜniversitesiFen Bilimleri EnstitüsüEndüstri Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans TeziDanışma: Doç. Dr. Burak B RGÖRENTemmuz 2005, 116 sayfaKontrol çizelgelerinin kullanım amacı, bir süreçteki kalite değişkenlerinin anormaldavranışlarını belirlemek ve bundan hareketle hata kaynaklarını ortaya çıkarmaktır. Tekdeğişkenli kalite kontrol çizelgelerinde sürece ait bir değişken gözlenirken, çok değişkenlikalite kontrol (ÇDKK) çizelgelerinde birden fazla değişken eşzamanlı olarakgözlenmektedir. Böylece değişkenler arasındaki ilişki de dikkate alınmaktadır. Üretimingittikçe otomatikleşen bilgi kontrollü sistemlerle yapılması, ürün kalitesinin saptanmasınayönelik daha bol miktarda verinin düşük maliyetle toplanması, ÇDKK çizelgelerininkullanımını kolaylaştırmakta ve teşvik etmektedir. ÇDKK çizelgeleri arasında en çokkullanılanı Hotelling T2 çizelgeleridir.Bu tez çalışmasında, bir pirinç döküm fabrikasında Hotelling T2 çizelgelerinin biruygulaması yapılmıştır. Kalite değişkenleri, bir alaşım olan pirincin bileşenlerinin ağırlıkcinsinden yüzde değerleridir. Döküm süreci, ergitme ocaklarından alınan numunelerdekibakır, çinko gibi bileşenlerin yüzde değerlerinin eş zamanlı kontrolünü gerektirmektedir.Çalışmada, toplanan süreç verilerine dayalı olarak Hotelling T2 çizelgesi oluşturulmuş,ardından çizelge sürece uygulanmıştır. Kontrol dışı durumlara işaret eden çizelge sinyalleriincelenmiş, süreci iyileştirmek amacıyla hata kaynakları araştırılmıştır. Ayrıca Mason-Young-Tracy ayrıştırma yöntemi ile hata kaynakları analiz edilmiştir.ANAHTAR KEL MELER: Çok Değişkenli Kalite Kontrol, Kalite Kontrol Çizelgeleri,Hotelling T2 statistiği, Mason-Young-Tracy Ayrıştırma Yöntemi.

ABSTRACTAPPLICATION OF MULTIVARIATE STATISTICAL PROCESS CONTROL INCASTING INDUSTRYÖZEL, SunaKırıkkale UniversityInstitute of Science and TechnologyDepartment of Industrial Eng., M. Sc. ThesisAdvisor : Assoc. Prof. Dr. Burak B RGÖREN, July 2005, 116 pagesThe purpose of quality control charts is to detect abnormalities of quality variablesand to determine the sources of failures by using these abnormalities. In univariate qualitycontrol charts, only one of the process variables is observed, while multiple variables areobserved simultaneously in multivariate quality control charts. Thus, the relations betweenvariables are taken into account. Increasing use of automation in information controlsystems in production, and collection of large quantities of quality-related product data atlow cost, are making use of multivariate quality control charts easier and motivating theirapplication. Hotelling?s T2 charts are the most widely used ones among multivariate qualitycontrol charts.In this thesis, Hotelling?s T2 charts are applied at a brass casting factory. Brass is analloy of eight metals, and weight percentages of the metals are used as quality variables.Casting process requires simultaneous control of the percentage values, i.e. of copper andzinc, of samples taken from a melting furnace. In this study, Hotelling?s T2 charts wereformed based on percentage observations collected from sequential samples; afterwards,the charts were applied to the process. Chart signals that are out of control limits wereanalyzed, and root causes of the failures were investigated in order to improve the process.Additionally, root causes of failures were analyzed by using Mason-Young-Tracydecomposition method.Key Words: Multivariate Quality Control, Quality Control Charts, Hotelling?s T2Statistic, Mason-Young-Tracy Decomposition Method.