Cu-%25 Mn-%11 Al alaşımının mekaniksel ve elektriksel özellikleri üzerine ısıl işlem etkilerinin incelenmesi

Abstract

ÖZETCu-%25Mn-%11Al ALAŞIMININ MEKAN KSEL VE ELEKTR KSELÖZELL KLER ÜZER NE ISIL ŞLEM ETK LER N N NCELENMESYILDIZ, Yasin GöktürkKırıkkale ÜniversitesiFen Bilimleri EnstitüsüFizik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans TeziDanışman: Prof. Dr. Tahsin Nuri DURLUŞubat 2006, 46 sayfaBu çalışmada, Cu-%25Mn-%11Al alaşımında oluşan austenite fazıiçerisindeki çökelti fazları Taramalı Elektron Mikroskobu (SEM) ile, bu çökeltifazlarının kütle oranları Enerji Dağılımlı X-Işınları Spektroskobisi (EDS)sistemi ile belirlenmiştir. Ayrıca alaşımın mekanik dayanımının belirlenmesiiçin zor-zorlanma, elektriksel özelliklerinin incelenmesi için elektriksel ölçümteknikleri kullanılmıştır. Elektron mikroskop incelemeleri sonunda Cu-%25Mn-%11Al alaşımında austenite tane yapısı ve çökelme sertleşmesi görülmüştür.Gözlenen bu fazların alaşıma uygulanan ısıl işleme ve soğutma hızına bağlıolduğu görülmüştür.Çökelme fazı gözlenen numune ile austenite fazı gözlenen numunekarşılaştırıldığında mekaniksel ve fiziksel olarak farklılıklar görüldü.iBu farklılıklara bakıldığında; içinde çökelme fazı gözlenen numuneninakma dayanımının, saf austenite faz yapısına sahip numunenin akmadayanımından %23.5 kadar daha yüksek olduğu görülmüştür. Bu iseçökelme sertleşmesinin austenite tane yapısına göre, alaşıma %23.5oranında bir sertlik kazandırdığını göstermiştir. Bunun yanında elektrikseldirence bakıldığında; çökelme fazı, austenite faza göre alaşıma %30 kadarelektriksel direnç kazandırmıştır.Anahtar Kelimeler: Çökelme sertleşmesi, zor-zorlanma, akma dayanımı,elektriksel direnç, taramalı elektron mikroskobuii

ABSTRACTINVESTIGATION OF MECHANICAL AND ELECTRICAL PROPERTIES OFCu-%25Mn-%11Al ALLOY ON HEAT TREATMENTYILDIZ, Yasin GöktürkKırıkkale UniversityGraduate School of Natural and Applied SciencesDepartment of Physics, M. Sc. ThesisSupervisor: Prof. Dr. Tahsin Nuri DURLUFebruary 2006, 46 PagesIn this work, precipitation phases in an austenite phase in Cu-%25Mn-%11Al alloy were investigated by means of Scanning Electron Microscope(SEM) and mass ratios of these precipitate phases were determined byEnergy Dispersion X- Ray Spectroscopy (EDS). In addition, in order todetermine the mechanical strength of the alloy and its electrical properties,stress-strain and electrical measurement techniques were performedrespectively. The results of SEM measurements revealed that there are theaustenite grain structure and the precipitation hardening in Cu-%25Mn-%11Al alloy. It was also observed that the properties of these phasesdepend on the heat treatment and the cooling rate.iiiA comparision of the sample with the precipitation phase and austenitephase showed that there are differences in their mechanical and physicalproperties.During consideration of obtained different results, it was observed thatthe yield strength of the sample which contains precipitation was %23.5higher than the yield strength of the sample that was in pure austenite phase.Therefore, precipitation hardening has %23.5 higher contribution to theoverall alloy hardening. Furthermore precipitation phase contribute theoverall electrical resistivity %30 higher than the austenite phase.Keywords: Precipitation hardening, stress-strain, yield strength, electricalresistivity, scanning electron microscopy.iv