İç Anadolu bölgesinin aylık yağış verilerinin istatistiksel analizi

Abstract

ÖZETÇ ANADOLU BÖLGES N N AYLIK YAĞIŞ VER LER N N STAT ST KSELANAL ZSKENDEROĞLU, Emrah Ç.Kırıkkale ÜniversitesiFen Bilimleri Enstitüsünşaat Anabilim Dalı, Yüksek Lisans TeziDanışman: Prof. Dr. Mustafa Y.KILINÇTemmuz 2006, 336 SayfaÜlkemizde bulunan su kaynaklarının su miktarlarının değişken olmasıve bir düzen teşkil etmemesi insanların yaşamında bir risk yaratır. Budeğişkenlik dört mevsimi yaşayan ülkemizde her ay değişen yağışlarınçeşitliliğiyle açıklanabilir. Aylık yağışların bu kadar değişken olması subütçesi hesaplarının yıllık yağışlara göre değilde aylık yağışlara göreyapılması gerektiğini ortaya koyar.Bu çalışmada, kuraklığın risk arzettiği ç Anadolu bölgesindeki 27 adetyağış istasyonunun 1953-2003 (51 yıl) dönemine ait yağış verileri kullanılmışve bu istasyonların aylık toplam yağışlarına ait olasılık dağılımlarınınbelirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla Normal, Lognormal ve Gammadağılımları kullanılmıştır.Bu stasyonlar için her bir ay için elde edilen olasılıkdağılımlarının uygunluğu, gözlenen veriler ile hesaplanan veriler arasındakiikorelasyon katsayısı, ortalama karesel hataların karekökü ve sapmadeğerine bakılarak değerlendirilmiştir. Gamma ve Lognormal dağılımlarınınNormal dağılıma göre daha tutarlı sonuçlar verdiği, Normal dağılımın Nisanayında daha iyi sonuçlar vermekle birlikte özellikle yağışın minimumseviyelere indiği Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında nispeten daha fazlahata oranları verdiği gözlenmiştir.Anahtar Kelimeler: ç Anadolu Bölgesi, Aylık Yağış, Gamma, Normal veLognormal Dağılımları, statistiksel Analiz, OlasılıkYoğunluk Fonksiyonu, Birikimli Dağılım Fonksiyonu,ii

ABSTRACTSTATISTICAL ANALYSIS OF THE MONTHLY PRECIPITATION DATAS INCENTRAL ANATOLIAN REGIONSKENDEROĞLU, Emrah Ç.Kırıkkale UniversityGraduate School Of Natural and Applied SciencesDeparment of Civil Engineering, M. Sc. ThesisSupervisor : Prof. Dr. Mustafa Y. KILINÇJuly 2006, 336 pagesThe instability and the changing amounts of water from the watersources in our country exhibits a risk for life. This instability can be explainedby the variation of the monthly precipitation. As this variation of precipitationis monthly, it is essential to make the water budgets according to the monthlyprecipitations and not according to the yearly precipitations.In this study, precipitation data were obtained from 27 precipitationstations for 51 years (1953-2003) in Central Anatolian Region where the riskof drought is high; and it is aimed to determine the probability of distributionifrom the monthly total precipitation. For this aim; Normal, Lognormal andGamma distributions were used. For the validation of the calculatedprobability distributions, the correlation factor between observed andcalculated data, root mean square errors and bias values are used. It isobserved that, Gamma and Lognormal distribution generally produced moreconsistent results comparing to Normal distribution. Normal distributionperformed much beter in April, but it generated more errors in July, Augustand September during which precipitation value are at minimumKey words: Central Anatolian Region, Precipitation, Gamma,Normal and Lognormal Distributions, StatisticalAnalysis, Probability Density Function, CumulativeDistribution Functionii