Kapulukaya baraj gölü`nün limnolojisi

Abstract

Kırıkkale il sınırı içerisinde Kızılırmak nehri üzerinde kurulu Kapulukaya Baraj Gölü'nün limnolojik yapısının araştırılması amacıyla 3 Temmuz 2003 ila 10 Ağustos 2004 tarihleri arasında yapılan su kalitesi izleme çalışması ve bu çalışmanın detaylandırıldığı 26 Temmuz 2005 ila 25 Mayıs 2006 tarihleri arasında yapılan litoral ? pelajik izleme çalışmasının sonuçları değerlendirildi.Gölde 2003 ? 2004 yıllarında yapılan çalışmada elde edilen abiyotik faktörlere ve zooplankton populasyonuna ait sonuçlar, bu tez çalışması kapsamında incelenen fitoplankton populasyonuna ait bulgularla birlikte tekrar değerlendirildi.Fitoplankton kompozisyonunda özellikle tabakalaşma dönemlerinde daha belirgin olacak şekilde siyanobakterler (Özellikle Aphanothece sp.) ve dinoflagellatların (Özellikle Peridinium aciculiferum ve Ceratium hirundinella) baskın olduğu, bunda Aphanothece sp. için sülfat gibi kimyasal değişkenlerin, diğer iki tür için tabakalaşma ve karışım dönemleri gibi hidrolojik özelliklerin etkin olduğu sonucuna varıldı. Gölde rotiferler ile kladoserlerden Bosmina longirostris türünün hakim olduğu zooplankton kompozisyonunun, besinle ilişkili olan aşağıdan yukarı ve balık av baskısına işaret eden yukarıdan aşağı etki mekanizmalarının birlikte etkisi sonucu ortaya çıktığı düşünülmektedir.Zooplankton populasyon kompozisyonu ve yayılışının detaylı anlaşılması amacıyla 2005 ? 2006 yıllarında yapılan litoral ? pelajik izleme çalışmasında ise, büyük vücutlu zooplankton türlerinin açık sudaki av baskısından kaçmak için kıyı şeridini ve su altı bitkilerini kullanıp kullanmadığı araştırıldı. Litoralde makrofit içi ve makrofit dışı numuneler arasında ve bu numunelerle pelajik zooplankton kompozisyonu arasında belirgin bir farklılık bulunmadı. Yatay düzlemde ise hem su kalitesi izleme çalışmasında hemde litoral ? pelajik izleme çalışmasında gölde nehir bölgesindeki S1 ve S2 istasyonlarının, diğer istasyonlardan (S3, S4 ve S5) önemli farklılıklar gösterdiği görüldü.Uzun süreli ve kararlı bir yapı gösteren tabakalaşma dönemlerinin karışım dönemlerinden hem abiyotik hem de biyotik faktörler bakımından önemli düzeyde farklı olduğu Kapulukaya Baraj Gölü'nde su kalitesi yönetiminde hidrolojiyle ilişkili bu özelliğin kullanılabileceği öngörüldü.

The results of the water quality survey which was made between 3rd of July 2003 and 10th of August 2004, and detailed litoral ? pelagic survey made between 26th of July 2005 and 25th of May 2006 were evaluated; both of which were designed to search the limnological structure of Kapulukaya Dam Lake located on the river Kızılırmak in the borders of the province Kırıkkale.Results from abiotic factors and zooplankton population obtained between 2003 ? 2004 survey were re-evaluated in association with phytoplankton population of the same period examined in detail within this study.In the phytoplankton composition cyanobacters (Mainly Aphanothece sp.) and dinoflagellates (Mainly Peridinium aciculiferum and Ceratium hirundinella) were dominated especially during the stratification period and this was thought to be controlled predominantly by chemical parameters like sulphate for Aphanothece sp. and hydrological properties like stratification and mixing for the latter two species. Zooplankton composition which was mainly composed of rotifera and the species Bosmina longirostris from cladocera group was thougth to be determined by both factors; bottom up forces related to food avalibility and top down forces determined by the predation pressure of the fish on zooplankton.In 2005 ? 2006 littoral ? pelagic survey was made to explore the detailed distribution of the zooplankton population. The related query was based upon whether the litoral area and submerged macrophytes were used by large bodied zooplankton species to escape from the fish predation. There was no important differences between inside and outside the macrophytes and the whole litoral and the pelagic composition of zooplankton. In horizontal axis on the other hand, in both studies; the water quality and the litoral ? pelagic surveys, there was significant differences between the stations S1 and S2 in the riverine region and the other stations (S3, S4 and S5).It was predicted that in the water quality management of Kapulukaya Dam Lake hydrological properties based on the significant differences on the biotic and the abiotic factors between the long term and stable stratification period and the mixing period could be utilized.