Putin dönemi Rusya Federasyonu`nun Orta Doğu politikasında İran`ın önemi

Abstract

SSCB'nin dağıldığı dönemde yeni kurulan Rusya Federasyonu kuruluşunun ilk yıllarında iç ve dış alanlarda önemli sorunlarla yüzleşmek zorunda kalmıştır. Bu nedenle Rusya Federasyonu Ortadoğu'ya yönelik yakın ilişkiler geliştirememiştir. Moskova yönetimi 1993 yılından itibaren Rus dış politikasının paradigmalarını açıklayan konseptler ve doktrinler yayınlamaya başlamıştır. 2000'li yıllarda Putin'in iktidara gelmesiyle Rus dış politikasında önemli değişiklikler yaşandı. Rusya Federasyonu'nun Ortadoğu'ya yönelmesiyle İran, Rus dış politikasında vazgeçilmez bir konuma gelmiştir. Bunun nedeni ise Rus yöneticiler tarafından küresel alanda Rusya Federasyonu'nun etkin ve güçlü bir aktör olması için Rusya Federasyonu'nun Ortadoğu ve İran ile yakın ilişkiler kurması gerektiğinin düşünülmesidir. Nitekim Rusya Federasyonu'nun Ortadoğu'daki etkinliğini artırması ve İran ile yakın ilişkilerde bulunması RF'ye hem ekonomik hem de siyasi anlamda önemli kazanımlar edindirmiştir.Çalışmamızda Rusya Federasyonu'nun kuruluşundan günümüze Rus dış politikasında Ortadoğu ile İran ilişkilerinde gelinen süreci anlatmak için tarihsel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntemle Putin'in iktidara gelmesiyle Rusya Federasyonu'nun Ortadoğu politikasında İran'ın öneminin nasıl bir konuma geldiği etraflıca anlatılmıştır. Bu kapsamda çalışmamızda `Putin dönemi Rusya Federasyonu'nun ulusal güvenliğini korumak, Ortadoğu'da etkin bir aktör olmak, ABD hegemonyasını engellemek ve Ortadoğu'daki bölgesel çıkarlarını korumak açısından İran önemli bir bölgesel müttefiktir.` hipotezi test edilecektir.11 Eylül saldırıları, ABD'nin Irak'ı işgali ve Arap Baharı olaylarının Rusya Federasyonu'nun Ortadoğu politikasında önemli dönüm noktaları olduğundan, çalışmamızda bu olaylara genişçe yer verilmiştir. Ayrıca Rusya Federasyonu'nun bölge ülkeleriyle olan ilişkilerinde enerji, ticari ve ulusal güvenlik kaygıları öne çıkmaktadır. Bütün bu olaylar ve bölge ülkeleriyle olan ilişkilerdeki kaygılar RF'nin İran ile ilişkilerini etkilemektedir. Bu etkenler Rusya Federasyonu'nun Ortadoğu politikasında İran'ın önemini artırarak RF-İran ilişkilerini bölgesel müttefiklik boyutuna getirmiştir.Çalışmamızda elde edilen bulgular doğrultusunda Putin dönemi Rusya Federasyonu'nun Ortadoğu politikasında yaşanılan olaylar ve Rusya Federasyonu'nun bölgesel çıkarları doğrultusunda İran'ın önemli bir bölgesel müttefik olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

During the dissolution of the USSR, the newly established Russian Federation had to face important problems in domestic and foreign areas in the first years of its establishment. For this reason, the Russian Federation could not develop close relations towards the Middle East. Since 1993, the Moscow administration has started to publish concepts and doctrines that explain the paradigms of Russian foreign policy. In the 2000s, with Putin's coming to power, important changes took place in Russian foreign policy. With the Russian Federation's orientation to the Middle East, Iran has become an indispensable position in Russian foreign policy. The reason for this is that the Russian administrators think that the Russian Federation should establish close relations with the Middle East and Iran in order for the Russian Federation to be an effective and powerful actor in the global arena. As a matter of fact, the Russian Federation's increase in its effectiveness in the Middle East and its close relations with Iran have brought important gains to Russia in both economic and political terms.In our study, the historical research method has been used to explain the process of Russian foreign policy in relations between the Middle East and Iran since the establishment of the Russian Federation. With this method, the importance of Iran in the Middle East policy of the Russian Federation has been explained in detail with Putin's coming to power. In this context, in our study, `Iran is an important regional ally in terms of protecting the national security of the Russian Federation during the Putin era, being an active actor in the Middle East, preventing the US hegemony and protecting its regional interests in the Middle East.` hypothesis will be tested. Since the September 11 attacks, the US invasion of Iraq and the Arab Spring events are important turning points in the Russian Federation's Middle East policy, these events are widely included in our study. In addition, energy, commercial and national security concerns stand out in the relations of the Russian Federation with the countries of the region. All these events and concerns in relations with the countries of the region affect the relations of RF with Iran. These factors increased the importance of Iran in the Russian Federation's Middle East policy and brought the RF-Iran relations to the dimension of regional alliance.In line with the findings obtained in our study, it was concluded that Iran was an important regional ally in line with the events experienced in the Middle East policy of the Russian Federation during the Putin period and the regional interests of the Russian Federation.