Diyabet tanısı sonrası bireylerin sigara/tütün kullanma davranışları ve etkileyen faktörlerin incelenmesi

Abstract

Çalışma diyabetli bireylerde diyabet tanısı konduktan sonra sigara/tütün kullanma davranışları ve bu davranışları etkileyen faktörlerin incelenmesi amacı ile tanımlayıcı ve kesitsel olarak planlandı.Çalışmanın örneklemini diyabet tanısı konduğunda sigara/tütün kullanmakta olan, 20 yaş ve üzerindeki Tip 2 diyabetli bireyler oluşturdu (n=150). Verilerin toplanmasında araştırmacı tarafından oluşturulan anket formu ve Fagerström Nikotin Bağımlılık Ölçeği kullanıldı. Veriler SPSS-22 programında, % 95 güven aralığında, %5 anlamlılık düzeyinde analiz edildi. Olguların sigaraya başlama yaş ortalamasının 18,15±5,2 yıl olduğu belirlendi (minimum-maksimum: 6-34 yaş). Tanıdan sonra olguların %33,3'üne sigara kullanıp kullanmadıklarının sorulmadığı, % 89,3'ünün sigaranın zararları konusunda herhangi bir eğitim almadığı saptandı. Diyabet tanısı koyulduktan sonra olguların %44,6'sinin sigara kullanmayı bıraktığı, %19,3'sinin miktarını azalttığı, %36'sının ise aynı şekilde sigara kullanmaya devam ettiği belirlendi. Bir günde tüketilen sigara adedi ortalamasının tanıdan sonra sigarayı bırakan bireylerde (26.42±16.82 adet), sigara kullanma miktarını azaltan (24.10±15.55 adet) ve kullandığı sigara miktarını değiştirmeyen (19.52±9.94 adet) bireylere göre anlamlı düzeyde fazla olduğu saptandı (p=0,03). Sigara kullanma alışkanlığını değiştirmeyen bireylerde pasif içicilik oranının diğer gruplara göre fazla olduğu belirlendi (p>0,001). Profesyonel yardım almanın sigara bırakmayı anlamlı olarak etkilemediği saptanırken, tüm olgularda sigara bırakma konusunda profesyonel yardım alma oranının oldukça düşük olduğu belirlendi (%8,6). Diyabetli olguların hekim ve hemşire tarafından sigara kullanma konusunda değerlendirilme ve profesyonel yardıma yönlendirilme oranlarının oldukça düşük olduğu, tanıdan sonra büyük bir bölümünün sigara kullanmaya devam ettiği ve sigaranın zararları konusunda yeterince eğitim almadıkları belirlendi. Diyabetli bireylerde rutin bakım ve izlemin bir öğesi olarak sigara kullanımı değerlendirilmeli, sigara bırakma danışmanlığı verilmeli ve hem diyabetliler hem de sağlık çalışanları bu konuda bilinçlendirilmelidir.

The study investigated cigarette / tobacco use behaviors and factors affecting these behaviors in individuals after they were diagnosed with type 2 diabetes.The sample of this descriptive and cross-sectional study consisted of individuals with type 2 diabetes aged 20 years or older who were smoking when diabetes was diagnosed (n=150). A questionnaire form prepared by the researcher and the Fagerström Nicotine Dependence Scale were used to collect the data. The data were analyzed in the SPSS-22 program at a 95% confidence interval and a 5% significance level. It was determined that the average age of initiation of cigarette smoking was 18.15 ± 5.2 years (minimum-maximum: 6-34 years). After the diabetes diagnosis, 33.3% of the cases were not asked whether they were using cigarettes; 89.3% of them did not receive any education about the harms of the cigarette; 44.6% of the cases had stopped smoking, 19.3% had decreased the amount, and 36% had continued to smoke in the same way. Average of smoking cigarettes consumed in one day was found to be significantly higher in the individuals who quit smoking after the diagnosis (26.42±16.82 piece), who is reducing the amount of smoking (24.10±15.55 piece) and individuals who do not change the amount of cigarettes they use (19.52±9.94 piece) (p=0,03). It was determined that passive smoking rate was higher in the individuals who did not change their smoking habits than the other groups (p>0,001). It was determined that professional help giving to those people did not significantly affect smoking cessation, but also it was highlighted that the rate of receiving professional help for smoking cessation was low in all cases (%8,6). In conclusion, the rate of evaluation and professional guidance for smoking in individuals with diabetes was low, a large part of individuals continued to smoke after diabetes diagnosis and that they did not receive sufficient education about the harms of smoking. Individuals with diabetes should be assessed for smoking as a routine care and follow-up, smoking cessation counseling should be given, and both individuals with diabetes and health professionals should be aware of this issue.