Türk tütüncülüğünün yabancı tütün ve sektöre açılmasıyla Türk tütüncülüğü ve geleceğine ilişkin tütün politikası

Abstract

ÖZETÇE Dünya tütün endüstrisindeki başarılı işletmeler, doğal kaynakları, emeği, sermayeyi ve organizasyonu en uyumlu bir biçimde birleştirerek dünya tütün pazarına egemen olmaktadır. Üretim araçlarını en uyumlu biçimde birleştirerek, bir zamanlar dünya tütün sıralamasında nefaset ve kalite bakımından, dünyanın en nefis ve kaliteli tütünlerini yetiştiren ülkemiz, ürettiği tütün mamulleriyle de tüm dünyanın beğenisini kazanmıştır. Türk tütünlerinin kazandığı dünyaca beğenileri, diğer ülkeleri de kendi topraklarında Türk tütünü yetiştirmeye sevketmiş, bu amaçla 1906 yılında Zimbabve 'de, 1940 yılında ABD Viginia 'da Türk tütünü yetiştirilmeye çalışılmış fakat başarılı olunamamıştır. Bugün bile Zimbabve 'de `Meşhur Türk Tütünü` adıyla tütün yetiştirilmeye çalışılmaktadır. İlginçtir ki, bir zamanlar ABD Virginia Eyaleti'nde Türk Tütünü yetiştirilmeye çalışılırken, bugün ABD Virginia menşeli tütünler ise Türkiye 'de yetiştirilmeye çalışılmaktadır. Yaprak tütünlerimizin dünya genelindeki hızlı şöhretleri, bu tütünlerin yabancı harmanlara nefaset, verim, kalite ve ıslah ile koku, lezzet gibi doğal aromatik katkılarıyla bütün dünyada tütün tüketicilerini Türk Tütünü aramaya yöneltmiş, Türk yaprak tütün ithalatı için ülkeler birbirleriyle yıllarca yarışmışlardır. Ay yıldız tescilli markalarımızla dünya pazarlarına sunulan Türk Tütün mamulleri ise (sigara )dünyada erişilmeyecek bir beğeniye ulaşmıştır. 2.Dünya Savaşı'nın ortalarına kadar devam eden bu durum bu yıllardan sonra Amerikan tipi sert içimli tütünlerini beraberlerinde getiren Amerikan askerlerinin içtikleri bu sigaraları tüm Avrupa'ya yayılmıştır.Harp sonrasında yıllara bağımlı olarak tütüncülüğümüzde uygulanan üretim, alım, destekleme ve fiyatlama politikalarının dengesizliği ve alına yanlış kararlar kaliteli tütün üretimi yapan ekincin ve tütün bölgesinin özel konuma tabi tutulmayarak, yeterince teşvik edilmemesine neden olmuş. Bunun sonucu tütün kalitesi düşmüş kalitesiz tütün üretimi hızla artmıştır. Yaprak tütün üretim, alım, pazarlama ve ticaretinde görülen aksaklıklar ihracatımıza da yansımış, ihracat miktarlarında ihraç edilen tütün kalitesinde %25'lik azalma saptanmıştır. Türkiye tütün endüstrisi, ne yazık ki sigara sanayisinde diğer geliştirdiği teknoloji düzeyinin çok gerisinde kalmış, dış ülkelerce bir zamanlar aranılan `Türk Sigara'sı ` son yıllarda, ülkemiz dışında hemen hemen hiç kimse tarafından içilmez olmuştur.Topraklarında hiç tütün yetiştirmeyen ülkeler ise, sigaraları ve puroları ile dünya pazarlarında meşhur olmuş iken i bizim mamullerimiz şöhretini yitirmiştir. Örnek olarak, ülkelerinde tütün yetiştirilmeyen ülkelerden olan İngiltere, Batı Almanya ve İsviçre dünya sigara pazarlarının %25 'ini ellerinde tutmaktadırlar.Tütüncülüğümüzdeki mevcut sorunları görmek, onu ülkemiz ekonomisine daha çok katkıda bulunur duruma getirebilmek için bazı tedbirlerin uygulamaya konulması ise ancak 1983 lerden itibaren olabilmiştir. Ayrıca yine yapılan yasal düzenlemelerle, dünya tütün tüketim hızının en yüksek olduğu ülkemizde kaçak yollardan yurda giren ve yasa dış kesim için devlet aleyhine kullanılan büyük bir kazanç kaynağı haline gelen yabancı sigaraların devlet eliyle getirilmesi sağlanmış ve bu mamulleri üreten işletmelere Türkiye 'de yatırım ve ortaklık yapma hakkı tanınmıştır.Yabancı tütün işletmelerinin Türkiye 'de kuracağı ortak tesislerde öncelikle bugün ithal edilen sigaraların üretimi, yurt içinde satım, üretimlerinde yabancı menşeli tütün ithalatı serbestisi getirilmiştir. Tütün üretim araçlarını uyumlu bir biçimde birleştirerek pazarlarını koruyan ve pazarlarını genişleten tütün işletmeleri ürettikleri mamulleri için kolayca talep bulmakta ve yeni pazarlara yönelmektedirler. Bunu başaramayan bir kuruluşun yaşama ve gelişmesi ise mümkün olmamaktadır.