Kesikli üretim sistemlerinde simülasyon ile programlama

Abstract

Şebeke analiz teknikler i, s is tem analizi ve yöneylem araştır ması teknikleri içinde en yaygın uygulama Kazanmış olanlarıdır. Bunun önde gelen nedenleri kısaca şöyle sıralanabilir. Öncelikle, şebeke analizi tekniklerinin sistem analizi sürecinin en kritik aşaması olan model kurma çalışmalarını basitleştirmesi, sistemin belirli özelliklerini tartışmak, incelemek ve geliştirmek için uygun bir haberleşme aracı niteliği taşıması gözönüne alınabilir. Bunlara ek olarak, analiz için gerekli olan verilerin saptanmasına yardımcı olması ve sistem analizi planlaması için uygun ve ye rinde bir başlangıç noktası oluşturması sayılabilir. Dolayısıyla analizci,bir sistemi simüle (benzetim) etmek istiyorsa, bir şebe ke analiz yöntemini uygulayarak amacına rahatlıkla ulaşabilir. Günümüze kadar geliştirilmiş olan yöntemlere bakıldığında CPM/PERT'ih ilk oldukları ortaya çıkar. [4.] Bunlar dışında, GERTS şebekeleri [ A~] »değişik tipteki endüstriyel operasyonların mo- dellemesinde kullanılan SLAM (simulation language for alterna tive modeling) f3j,SLAM'ın kapsadığı olay ve devamlılık açısı nın baz alındığı GASPIV ve nihayet Q-GERT [il şebeke analiz yöntemleri olarak say ılabilmektedirler. Bütün bu şebeke analiz yöntemleri arasında da, en iyi ve en gelişmiş model olarak da Q-GERT şebeke modelinin başta geldiği anlaşılmaktadır.Kısa bir şekilde Q-GERT analiz yöntemini özetlemek gerekir se, Q-GERT' i bir sistemin şebeke modelini kurma ve bilgisayar analizini yapma aracıdır, şeklinde yorumlamak doğru olur.[l] Burada GERT, grafik değerleme ve gözden geçirme (graphical eva luation and review technique) terimlerinin kısaltılmışıdır. Q ise, kuyruk sistemlerinin grafik modelinin kurulabileceğini göstermek amacı, ile eklenmiştir.Böyece de, yeni bir görüş açısı ortaya çık mıştır. Birden çok ürünün çıktığı, birden çok hatlı üretim sistemle rinin karmaşık bir yapıya zahip olmaları nedeni ile, onların sa dece küçük üretim hattı parçalarının diğer metodlar tarafından analiz edilebilmelerini olanaklı kılmıştır. Fakat, bütün bir sis temin analizi gerekli ise, çözüm bütün sistemi ilgilendiriyor yada bu sistemden çıkıyorsa, küçük parçaların vereceği sonuçlar verimsiz olur. Akış hatları üzerindeki problemlerin çözümünde, şimdiye kadar geliştirilen metodolojilerin hepsi ideal çalışma koşullarını gözönüne almışlardır. Pratikte ise, en verimli üretim hattı, en iyi prosedürün her bir bileşenin dizaynına adaptasyonu ile oluşmayacaktır. Çünkü, bütün bileşenler birbirleri ile iliş kidedir ve çevre koşulları da tamamen değişmektedir. Böylece, bü tün teknolojik ve üretim hattı operasyonunun davranışsal açıla rını kapsayan sistemsel bir dizayn felsefesi gereklidir. [5] Bütün sistemi kapsayan, karmaşık üretim hattı analizi ise,Q-GERT metodolojisi ile sağlanabilir. [2] Q-GERT.A.A.B. PRITSKER tarafından geliştirilmiştir. Analiz programı, AKS IPORTRAK dilinde yazılmış olup, FORTRAN derleyicisitarafından operasyona sokulur. FORTRAN (formula translation) dili nin kullanılmasının nedeni ise, bu dilin daha bilimsel ve değiş kenlerin kodlanmas mm rahat olmasıdır. [6] Q-GERT analiz programı, kompüt er ile ilgili en az bilgiye sahip birisi tarafından kullanılabilir bir şejcide hazırlanmıştır, Aynı zamanda değişik kompüterlerde derlenip koşulmuş ve dolayısı ile, kullanıcıya dilediği bilgisayarda koşturma olanağı yaratıl mıştır. Q-GERI, analiz programı çıktıları saye s inde, gezen birimlerin istatistikleri toplanmakta ve onların çeşitli düğümlerde (istas yonlarda) durumları ine elenmek t ed ir. Q-GERT problem çözümüne dört aşamadan oluşan bir sistem yaklaşımı getirmektedir. Birinci aşamada, sistem önemli elemanlarına ayrıştırılmakta, ikinci aşama da bu elemanlar analiz edilip, tanımlanmakta, üçüncü aşamada ise, bu elemanlar bir şebeke modelinde bir araya getirilmektedir. Dör düncü aşamada da, sistemin performansı, şebeke modelini değerleye rek belirlenmektedir. Q-GERT'le çalışmak için.probabilite ve istatistik bilgisine haiz olmak gerekir. Probabilite, şebeke elemanlarını karakterize etmek için, istatistik ise,.Q-GERT analiz programının çıktılarını kavramak için gereklidir. Şebekeyi kurarken herhangi bir teorem kullanmaya ve denklem türetmeye de gerek yoktur. İyi bir Q-GERT model i, kullanıcının sistemi daha iyi ani amasını, s is t em analizin de sistem analistçi, yönetici ve bu sistemi oluşturan birimlerin uyuşumunu sağlar. Üre t im hattında yapılan simülasyon sonucunda performansın yükseltilmesi de sağlanır.Q-GERT uygulamaları t emel de, kuyruk sistem analizi ve proje planlama ve yönetimi ile ilgilidir. Kuyruk modelleri için gezen birimler kişileri (müşterileri, hırsızları, operatörleri) ve /veya elemanları (tazminat talepleri, çekleri, uçakları) temsil ederler. Q^GERT, günümüzde çeşitli alanlarda uygulamaya konulabilir. Günü müzde, işlerlik kazanmış ve hayatın bir parçası olmuş çeşitli alanlardaki Q-GERT uygulamalarını şöyle sıralayabiliriz s i. Sigorta şirketinde tazminat taleplerinin işlenmesi ii. Üretim hatları iii. İmalat sistemlerinde kalite kontrol iv. İş performansının değerlenmesi v. Binalarda alarm tertibatı vi.Hava alanlarında kargo olanaklarının kapasitesi vii. Mahkemeler in planlanması v iii. İnşaat planlanmasında donanım tahsisi ix. Askeri hava filolarının yakıt ikmali x. Pazarlama araştırmasının planlama ve kontrolü xi. Kontrat görüşmelerinin planlanması xii. Petrol boru hattı inşaatında risk analizi xiii. Nükleer santral geliştirmede, yönetim ve finanslama stratejilerinin etkileri xiv. Ar aştırma ve geliştirme planlaması xv. Sistem güvenirliliği Bu çalışmada üretim hattı incelenmekte ve birden fazla üre tim hattı üzer inde, üre t imi yapılan, birden fazla ürünün simülasyon yardımı ile analizi yapılmaktadır. Üret im hattının bir kısmınındeğil de hepsinin analiz edilmesi gerektiği için hat dengeleme, şekilleme ve dizileme, iş tahsisi, proses içi ve son stok kontrolü ve diğer şebeke analiz yöntemleri yer ine, Q-SERT analiz tekniği ve programı, bu çalışmada kullanılacaktır. Q-GERT analiz progra mının verdiği sonuçlara göre, bu üretim hatlarının ve aynı hat lar üzerinde üretilen ürünlerin oryantasyonu,üretim kontrolü, nasıl bir ön çalışma yapılması gerektiği ve üretim planlanması hakkında bilgiler ortaya çıkacaktır.