Uluslararası kredi piyasaları Türkiye`nin durumu

Abstract

ÖZET Uluslararası finans piyasaları ve Türkiye konusun da yapılan bu yüksek lisans tezi üç ana bölümden oluşmaktadır. Bi rinci bölümde `Euro-pazarların Doğuşu ve Gelişimi` başlığı altında euro-terimini'n tarihsel gelişim içinde ortaya çıkışı ve euro-para piyasasının oluşmasını sağlayan gelişmeler incelendikten sonra, euro-para pazarının önemi ve boyutları sayısal veriler yardımıyla ortaya konmaktadır. Bu piyasada Amerikan dolarının öneminin ne ol duğunun araştırıldığı bölüm; euro-para kavramının öncelikle Ameri kan dolarının Amerika dışındaki bankalarda alınıp satılması sonucu ortaya çıkmış olması açısından dikkat çekicidir. Bu mekanizmanın daha iyi anlaşılabilmesi için euro-bankacılık konusunda verilen örnek de, bir Amerikan dolarının, hangi işlem ve aşamalar sonucunda euro-dalara dönüştüğünü ortaya kaymaktadır. Euro-pazarlarda alınıp satılan euro-tahviller, bu piyasalardan alınan euro-krediler, bu işlemlerin tümünü içeren euro-finansman kavramı ve doğabilecek zararları açıklayan euro-zararlar daha sonraki alt bölümlerde in celenmiştir. Politik gelişmelerin her türlü ekonomik gelişmeye olan etkisinin, euro-krediler açısından ne türlü sorunlar çıkardığı ise bir başka alt bölümde ele alınmış ve bu tür gelişmeler sonucu batan bazı alacaklı banka örnekleri üzerinde açıklanmıştır. Bu bö lümde son olarak borçlularım karşılaştığı güçlüklerin neler olduğu ortaya konarak, euro-kredi sendikasyonuna katılan bankalar ara sında zaman zaman çıkan anlaşmazlıklara örnekler verilmiştir. `,,.,,,,.. -Çalışmanın ikinci bölümünde efcma-kreeliler<ele alınrni'şinr-r~EuTtı=kredilerin temel özellikleri~oîaTT_euro-paTa``Dİarak verilmeleri, taşıdıkları riskler, değişken faizli olmaları ve fon kullanımında sağladıkları olanaklar incelendikten sonra özellikle ülke riski kavramı üzerinde durulmuştur. Euro-kredilerin geri - iödenmeme riskini en aza indirmek, kredi verilirken yapılacak risk incrilemesinin gerçekçiliğine ve ciddiyetine bağlıdır. Bu riskler içinde en önemlisi de kredinin verileceği ülkenin taşıdığı risktir. Bu konu Şah 'm son dönemin de İran için hesaplanan yüksek kredi değer liliği sonucu bu ülkeye verilen büyük kredilerin durumu üzerinde incelenmiştir. Daha sonra tüm bu hazırlayıcı bilgiler ışığında euro- krediler için yapılan çeşitli tanımlar da anımsatılarak bir tanım denemesine girişilmiştir. İzleyen alt bölümlerde ise, euro-kredile- rin verilms amaçları ve bu konuda yapılan istatistiki değerlendir melerde karışlaşılan güçlükler ele alınmıştır. Çeşitli istatistik yayınlayan kuruluşların verdikleri bilgiler arasındaki farklılıkla rın nedenleri araştırılmaya çalışılmıştır. Bundan sonra bir euro-kre- dinin nasıl hazırlandığı aşama aşana incelenmiş ve bunlar bir örnek yardımıyla daha belirgin hale getirilmiştir. Bundan başka birbirinin yerine başvurulabilecek Finansman türleri olarak bir eura-krsdi ile bir euro-emisyonun maliyetleri bir tablada karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Eura-kredilerin en belirgin özelliklerinden biri olan bir bankalar sendikasymu tarafından verilmeleri özelliğinin daha iyi anlaşılabilmesi amacıyla bu sendikasyonun teknik aşamaları da ha 3yrıntılı olarak incelenmiştir. Türkiye'nin euro-pazarlardan borçlanmasını ince lemeye yönelik olan üçüncü ve son bölümde öncelikle genel olarak bu pazarlardan borçlanmanın son yıllardaki durumu araştırılmış ve daha sonra Türkiye'nin bu gelişme içindeki yerinin değerlendiril mesine geçilmiştir. Bu nedenle de önce Türkiye'nin dış borçlanması, ardından borç karşılama oranı, toplam dış borçları ve borçlanma trendine ilişkin veriler değerlendirilmiştir. Burada 1980 sonrasın da değişleri ekonomi politikası uygulamasının dış borçlsf konusun daki etkilerinin göz ardı edilmemesi amacıyla yasal çerçevedeki değişiklik ele alınmıştır. Daha sonra Türkiye'nin son yıllarda artan kredi değerliliği, bu tür değerlendirmelerin yapıldığı kay naklardan alınan verilerle, yıllar itibariyle ortaya konulmuştur. Bütün bu- bilgilerin ışığında ve Türkiye'nin euro-npa,z.arlar,rian borç- İBnrnas±na-i4işk-in-veriler de değerlendirilerek^ JûirJciyeirıin bu alandaki durumu araştırılarak yorumlanmaya çalışılmıştır. Çalışma bir yorum kısmı ile sona erdirilmiştir. - ıı