Hayat sigorta şirketlerinde fonların oluşumu-yönetimi kar payı olarak dağıtımı

Abstract

dikkatli bir şekilde yapılmasını zorunlu hala getirmektedir. Bu nedenle, emniyet, likidite ve rantabilite temel yatırım prensiplerini oluşturmakta, bu prensiplerin optimum noktada birleştirilmesi fon yönetiminde izlenecek en ideal yol olmaktadır. Ayrıca, sigorta şirketleri, sigorta sözleşmelerinden doğan taahütlerine kasşılık sigortalı primleri ile orantılı olarak teminat göstermek zorundadır. Teminat olarak kabul edilen kıymetler, Sigorta Murakabe Kanunu m.IS'te belirtilmiştir. Bunlar, TL.- olarak nakten tevdiat, TC Merkez Bankası'nca alım satım konusu yapılan dövizler, devlet iç ve dış istikraz tahvilleri, hazine bonoları, gelir ortaklığı senetleri ile devletçe ihraç edilecek diğer menkul değerler, sermayesinin en az %51'i devlete ait şirketlerin hisse senetleri, Müsteşarlık'ça kabul edilen diğer sermaye piyasası araçları ile gayrimenkullerdir. Hayat sigorta şirketlerinde; teminatlarla ilgili kısıtlamalar yükümlülük karşılama yeterliliği(solvency) ile devam etmektedir. Bu yaklaşım, yapılan yatırım faaliyetlerinde otomatik bir kontrol mekanizması oluşturmaktadır. Günümüzde hayat sigorta şirketleri de bankalar gibi yatırım fonu kurabilme hakkına sahip bulunmaktadır. Sigorta şirketlerinin, bu yönde gerekli fizibilite çalışmalarını yaparak yatırım fonu kurmaları, kendilerine yeni müşteriler edinme, piyasada etkinlik ve reklam, yönetim ücreti gibi avantajlar sağlayacaktır. Bu arada hayat sigortalarının gelişmesi ve kendinden beklenen fonksiyonları yerine getirebilmesi ancak vade sonunda enflasyonun eritemediği bir değerin sigortalılara ödenmesiyle mümkün olacaktır. Bu da hemen akla, İtalya, İsrail, Pakistan gibi ülkelerde kullanılan ; hayat sigorta şirketlerinde toplanan hayat fonlarının yatırımlarına tahsis edilmek üzere çıkarılmış, genel devlet tahvil ve borçlanmasının 3-5 puan üzerinde faiz haddine sahip, 5-10 yıl gibi uzun vadeli tahvilleri getirmektedir. Bu tahvillerin çıkarılması sonuçlar üzerinde olumlu etkiler yaratacaktır. 145risklere karşı ödenecek safi primler, brüt primler, süre sonu birikimler hesaplanmakta, tarifeler hazırlanmaktadır. Bu, hayat sigortalarının teknik alt yapısını oluşturmaktadır. Ülkemizde hayat sigortalarının gelişimi, sektöre duyulan güven kadar, günün ekonomik koşullarından da etkilenmiştir. Kar paylı hayat sigortalarının gündeme gelme sebebi de bu ekonomik koşullardır. Birikimli hayat sigortaları ile hayat sigorta şirketleri, kişilerin küçük tasarruflarını,ülke yatırımlarına kaynak olabilecek büyüklükte fonlara çevirebilmektedir. Bu fonlar uzun vadeli(10 yıldan başlayıp 30 yıla kadar ulaşan) istikrarlı fonlardır. Bu yönüyle hayat sigorta şirketleri mali aracı kurumlar arasında yer almaktadır. 'i İ Hayat sigorta şirketlerinin fon kaynaklan; sermayedarın ortaya koyduğu, kapital, hukuki düzenden, işletme faaliyetlerinden doğan fonlar ile ekonominin kendi oluşturduğu fonlardır. Ülkemizde hayat sigorta şirketleri fon yaratma işlevini tam manasıyla yerine getirememektedir. Oysa, heryıl %2.2 oranında artan nüfusumuz, refah düzeyinin artması, ataerkil aile yapısından çekidek aileye geçiş gibi sosyal, ekonomik ve kültürel değişiklikler sigorta ihtiyacının gelişmesine dolayısıyla potansiyel sigortalı sayısının artmasına imkan sağlamaktadır. Bu olumlu koşulların, güçlü tanıtımlar, eğitim sistemi, istek ve ihtiyaçlara yönelik yeni ürünler(Unit linked, Universal Life, tasarruf bonoları vb.), mevzuattaki değişiklikler ve güçlü bir fon yönetimiyle desteklenmesi gerekmektedir. Tahsilatın yüksek oranda gerçekleştirilmesi de toplanan fonların büyüklüğüne etki edeceği için ayrı bir öneme sahiptir. Hayat sigorta şirketlerinde toplanan fonların rasyonel bir şekilde kullanılması,güçlü bir fon - portföy yönetimiyle mümkündür. Hayat sigortaları aracılığıyla mali piyasalara aktarılan fonların emanet para olması, hayat sigorta şirketlerinde ki fon-portföy yönetiminin daha 144Ayrıca; kar payı, hayat sigorta şirketlerinin enflasyon karşısında sahip oldukları en önemli avantajdır. Kar payı; riyazi ihtiyatı olan birikimli hayat sigortalarında sözkonusu olmaktadır. Bu sigortalar, sigortalıların malı olan riyazi ihtiyatların işletilmesi suretiyle teknik faizin çok üzerinde elde edilen kardan, sigortalılara pay verilmesi esasına dayanmaktadır. Kar payı; bir sene önceki riyazi ihtiyat yatırımından elde edilen net gelir üzerinden hesaplanabildiği gibi, bir sene önceki riyazi ihtiyat yatırımından elde edilen net gelir ve cari yıl primleri üzerinden de hesaplanabilmektedir. Uygulama için önerimiz, toplanan fonların28.02 tarihi beklenmeden derhal yatırıma dönüştürülmesi ve riyazi ihtiyat hesaplarının 3 aylık periyodlar halinde yapılması yönündedir. Bu uygulama ile, sigorta şirketleri,şuanki imkanlarla, sigortalılar adına maksimum karlılığı elde etme imkanını sağlamış olacaklardır. Bu nedenle gerek fon yönetimi gerekse kar payı dağıtım esasları üzerinde önemle durulması gereken konulardır. 146Ayrıca; kar payı, hayat sigorta şirketlerinin enflasyon karşısında sahip oldukları en önemli avantajdır. Kar payı; riyazi ihtiyatı olan birikimli hayat sigortalarında sözkonusu olmaktadır. Bu sigortalar, sigortalıların malı olan riyazi ihtiyatların işletilmesi suretiyle teknik faizin çok üzerinde elde edilen kardan, sigortalılara pay verilmesi esasına dayanmaktadır. Kar payı; bir sene önceki riyazi ihtiyat yatırımından elde edilen net gelir üzerinden hesaplanabildiği gibi, bir sene önceki riyazi ihtiyat yatırımından elde edilen net gelir ve cari yıl primleri üzerinden de hesaplanabilmektedir. Uygulama için önerimiz, toplanan fonların28.02 tarihi beklenmeden derhal yatırıma dönüştürülmesi ve riyazi ihtiyat hesaplarının 3 aylık periyodlar halinde yapılması yönündedir. Bu uygulama ile, sigorta şirketleri,şuanki imkanlarla, sigortalılar adına maksimum karlılığı elde etme imkanını sağlamış olacaklardır. Bu nedenle gerek fon yönetimi gerekse kar payı dağıtım esasları üzerinde önemle durulması gereken konulardır. 146