Willermus Tyrensis`in Historia Rerum in Partibus Transmarinis Gestarum (Deniz aşırı bölgelere yapılan seferlerin tarihi) adlı eserin 11. ve 12. kitaplarının Türkçe çevirisi

Abstract

105 ÖZET Willermus Tyrensis'in, Historia Rerum in Partibus Transmarinis Gestarum adlı eserinin XI. ve XII. kitapları 1104-1124 yılları arasındaki olayları ihtiva eder. 1104Harran savaşında büyük bir mağlûbiyete uğrayan Antakya prinkepsi Bohemund, devletinin varlığını tehdit eden Türklere karşı yardım bulmak için prinkepsliğinin idaresini Tankred'e emanet etti ve acele Fransa'ya gitti. 1106 yı¬ lının sonbaharında Apulia'ya geri döndü. Suriye'ye dönmek üzere iken arkasında Bohemund adında bir oğul bırakarak öldü (1111). Öte yandan Toulouse kontu Raymond'un ölümünden sonra (1105) onun yerine geçen yeğeni Guillaume Jourdain ile Ruymond'un oğlu Bertrand arasında Toulouse mirası üzerine bir kavga başladı. 1109'da Hacılar Tepesi'nde bir anlaşma sağlandı. Guillaume Jourdain'in ölümünden sonra ise Bertrand babasının mirasının tamamını ele ge¬ çirdi ve Kudüs kralının vassali oldu. 1105yılı ilkbaharında Tankred'in Artah'ı geri almak üzere harekete geçmesi üzerine Haleb meliki Rıdvan ile Tankred arasında bir savaş oldu. Bu savaşta Rıdvan mağlûp olarak Haleb bölgesine kaçtı. Aynı yıl Fatımî veziri el-Efdal Filistini geri almak için bir teşebbüste daha bulundu. 27 Ağustos'da Remle yakınında yapılan savaşta müslümanların bir kısmı öldürüldü, bir kısmı esir alındı, kalanlarda kaçmaya mecbur oldu. Bununla beraber Franklar da çok kayıp verdi. Bu arada Musul emiri Mevdûd, 1110 yılında Urfa'ya bir sefer düzenledi. Fakat Kudüs kralı I. Baudouin'in yanında vassalleri de olduğu halde Urfa'ya yardıma gelmesi üzerine Mevdûd kuşatmayı kaldırarak Harran istikametinde geri çekildi. Sonra geri dönerek Fırat'ı geçmekte olan haçlıların bir kısmını kılıçtan geçirdi. Mevdûd, 1111 yılında Urfa'ya bir sefer daha düzenleyerek Tell-Bâşir'i kuşattı. Bu sefer de, Haleb meliki Rıdvan'ın haçlılara karşı yardım istemesi yüzünden kuşatmayı kaldırarak güneye indi. Burada, kuvvetleri günden güne azaldığı için geri dönmek zorunda kaldı.106 1104 Harran savaşında Türklere esir düşen Urfa kontu Baudouin du Bourg ile Tell-Bâşir senyörü Joscelin de Courtenay 1108 yılında esaretten kurtularak geri döndüler. Baudouin, Tankred'e karşı savaşarak Urfa'ya yeniden hâkim oldu. Kudüs kralı I. Baudouin ise 1111 yılında Beyrut ve Sayda'u kuşattı ve zaptetti. Daha sonra Tyrus'u da kuşattı, fakat Dımaşk hâkimi Tuğtekin'in şehre yardıma gelmesi üze rine Akka'ya geri çekildi. 1112 yılında Urfa kontu II. Baudouin ile akrabası Joscelin'in arası açıldı. Joscelin sahip olduğu her şeyi bırakarak Kudüs'e kral Baudouin'in yanına gitti. Kral da ona Galilaea prinkepsliğini ikta etti. Ertesi yıl, Musul emiri Mevdûd, Tuğtekin ile beraber kral Baudouin üzerine bir sefer düzenledi. Taberiye civarında yapılan savaşta kral mağlûp oldu. Mevdûd ise Dımaşk'a gitti ve orada bir Bâstıni tarafından öldürüldü. Bu arada emir Porsuk Antakya topraklarına girdi. Fakat 14 Eylül 1 1 1 5'de Tell-Dânis yakınında Prens Roger ile yaptığı savaştan sonra Doğu'ya kaçmak zorunda kaldı. Öte yandan. Kral Baudouin 1116 yılında Kızıl Deniz kıyılarına indi. Ayla ve Graye'de birer kale inşa ettirerek müslümanların Suriye'den Mısır'a gitmelerini zorlaştırdı. 1118 yılında da Mısır'a bir sefer düzenleyerek Nil nehrine kadar iler ledi. Burada ölümcül bir hastalığa yakalandı ve Filistin'e geri döndü. 2 Nisan 1118'de kral I. Baudouin'in ölümünden sonra Urfa kontu II. Baudouin onun yerine geçti (14 Nisan 1118). Ertesi yıl îlgazi büyük bir Türk ordusuyla Antakya topraklarına girdi. 28 Haziran 1119'da Tell-Afrîn'de yapılan Kanlı Meydan savaşında Antakya prinkepsi Roger öldü. Böylece haçlılara büyük bir darbe indirildi. Durumu öğrenen kral Baudouin ile Trablus kontu Pons, 14 Ağustos'da İlgazi ile bir çatışmaya girdiler. İlgazi mağlûp olarak Doğu'ya çekildi. Baudouin ise Antakya'nın idaresini bizzat üzerine aldı ve Joscelin'i de vassali olarak Urfa kontu tayin etti. 1120 yılında Antakya'ya bir sefer daha düzenleyen îlgazi 3 Kasım 1122'de Meyyafârikin yakı nında öldü. Böylece haçlılar amansız bir düşmanlarından kurtulmuş oluyorlardı. Bununla beraber İlgazi'nin ölümünden sonra onun yeğeni Belek haçlılarla müca-105 ÖZET Willermus Tyrensis'in, Historia Rerum in Partibus Transmarinis Gestarum adlı eserinin XI. ve XII. kitapları 1104-1124 yılları arasındaki olayları ihtiva eder. 1104Harran savaşında büyük bir mağlûbiyete uğrayan Antakya prinkepsi Bohemund, devletinin varlığını tehdit eden Türklere karşı yardım bulmak için prinkepsliğinin idaresini Tankred'e emanet etti ve acele Fransa'ya gitti. 1106 yı¬ lının sonbaharında Apulia'ya geri döndü. Suriye'ye dönmek üzere iken arkasında Bohemund adında bir oğul bırakarak öldü (1111). Öte yandan Toulouse kontu Raymond'un ölümünden sonra (1105) onun yerine geçen yeğeni Guillaume Jourdain ile Ruymond'un oğlu Bertrand arasında Toulouse mirası üzerine bir kavga başladı. 1109'da Hacılar Tepesi'nde bir anlaşma sağlandı. Guillaume Jourdain'in ölümünden sonra ise Bertrand babasının mirasının tamamını ele ge¬ çirdi ve Kudüs kralının vassali oldu. 1105yılı ilkbaharında Tankred'in Artah'ı geri almak üzere harekete geçmesi üzerine Haleb meliki Rıdvan ile Tankred arasında bir savaş oldu. Bu savaşta Rıdvan mağlûp olarak Haleb bölgesine kaçtı. Aynı yıl Fatımî veziri el-Efdal Filistini geri almak için bir teşebbüste daha bulundu. 27 Ağustos'da Remle yakınında yapılan savaşta müslümanların bir kısmı öldürüldü, bir kısmı esir alındı, kalanlarda kaçmaya mecbur oldu. Bununla beraber Franklar da çok kayıp verdi. Bu arada Musul emiri Mevdûd, 1110 yılında Urfa'ya bir sefer düzenledi. Fakat Kudüs kralı I. Baudouin'in yanında vassalleri de olduğu halde Urfa'ya yardıma gelmesi üzerine Mevdûd kuşatmayı kaldırarak Harran istikametinde geri çekildi. Sonra geri dönerek Fırat'ı geçmekte olan haçlıların bir kısmını kılıçtan geçirdi. Mevdûd, 1111 yılında Urfa'ya bir sefer daha düzenleyerek Tell-Bâşir'i kuşattı. Bu sefer de, Haleb meliki Rıdvan'ın haçlılara karşı yardım istemesi yüzünden kuşatmayı kaldırarak güneye indi. Burada, kuvvetleri günden güne azaldığı için geri dönmek zorunda kaldı.