İbrahim İbn-i Bali`nin Hikmet-name`si (1b-149a )inceleme-metin-sözlük-dizin

Abstract

oz Bu çalışmamız, XV. yüzyılda yaşamış Antepli İbrahim ibn-i Bâlî tarafından Hicrî 893 (Milâdî 1488) tarihinde Memlûk sultam Kayıtbay'a ithafen mesnevi tarzında yazılmış Hikmet-nâme adlı manzum eserin bir kısmı (İ.nüshası lb-149a, M.nüshası lb-180a arasındaki yapraklar) üzerinedir. 6296 beyit tutan bu kısımda, ağırlıklı olarak sırasıyla, astronomi, melekler, tabiattaki dört unsur, dağlar, denizler, adalar, ülkeler, şehir ve kasabalar, değerli taşlar, balıklar, nehirler, su kaynaklan, insanın nitelikleri ve organları konularında bilgilere yer verilmiştir. İbn-i Bâlî, kendi döneminin ve önceki dönemlerin klasik kaynaklarından alıntıların yanı sıra duyduklarını, gördüklerini de eserinde yansıtmıştır. Tezimizde, eserin İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi ile Prof.Dr. Muhammet Yelten nüshaları üzerinde çalışılmıştır. Üniversite nüshası, öncelikle ele alınmış, nüshanın transkripsiyonu yapılmıştır. Bu nüshanın Prof.Dr. Muhammet Yelten nüshasıyla farkları dipnotta belirtilmiştir. Okunuş bakmamdan sağlamlaştınlan metnin, sözlük-dizini yapılmış ve bütün bunlardan ortaya çıkan malzemeden hareketle eserin dil özellikleri (fonetik-morfolojik ve semantik) inceleme kısmında ele alınmıştır.

(ABSTRACT) Our dissertation is based on a part of the poetrical work in the form of mesnevi (İ.copy lb-149a, M.copy lb-180a sheets) called Hikmet-nâme which was written by Antepli İbrahim İbn-i Bâlî in the 15th century Hicrî 893 (Milâdî 1488) to the attribution to Memluk Sultan Kayitbay. In this part astronomy, angels, four elements in nature, mountains, seas, islands, countries, cities and towns, jewels, fishes, rivers, water sources, features and organs of human etc. take place in order of importance. İbn-i Bâlî reflected his own and previous quotations from classical sources as well as his hearings and observations in his masterpiece. In our dissertation copies in the library of Istanbul University and copies by Prof.Dr. Muhammet Yelten have been studied on. The copy of University was priorly taken into consideration and transcription of the copy was done. The differences between this copy and Prof.Dr. Muhammet Yelten' s were determined in the footnote. Dictionary-index was made of the text reinforced in terms of reading and the language features of the text (phonetic-morphologic-semantics) have been dealt with the help of sources that emerged from all this studies. u